خاک خوردن یا ژئوفاژی
ژئوفاژی یا خاک خوری اختلال شایعی است؛ افراد مختلفی بوده اند که در طول تاریخ تمایل به خوردن خاک داشته اند. «پیکا» نوعی اختلال خوردن است که در آن افراد تمایل به خوردن چیزهایی دارند که ماهیت خوردنی نداردند؛ خاک خوری هم زیرمجموعه پیکا محسوب می‌شود. در متن پیش رو قصد داریم شما را باخاک خوردن یا ژئوفاژی و دلایل بروز آن آشنا کنیم.
در این مقاله می‌خوانید:
- چرا برخی افراد تمایل به خوردن خاک دارند؟
- خطرات ژئوفاژی
- چطور خوردن خاک را متوقف کنیم؟
- چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
برخی افراد مبتلا به کم خونی، فقر آهن و نیز برخی زنان باردار تمایل به خوردن خاک دارند؛ برخی عقیده دارند که تمایل زنان به خوردن خاک به دلیل تاثیری است که ممکن است در جلوگیری از ورود برخی سموم و انگل‌ها به بدن داشته باشد. با وجود این که برخی افراد عقیده دارند که خوردن خاک فواید بسیاری دارد، اما می‌تواند درمقابل مشکلات زیادی را هم ایجاد کند؛ از قبیل:
- مشکلات گوارشی
- انگل‌ها
- مسمومیت با فلزات سنگین
- هایپرکالمی یا افزایش سطح پتاسیم خون
چرا برخی افراد تمایل به خوردن خاک دارند؟
پیکا
درصورتی که مبتلا به پیکا باشید، تمایل به خوردن چیزهایی دارید که اساسا خوراکی نیستند؛ از قبیل:
- خاک
- خاکستر
- پارچه
- مو
- گچ
- سنگریزه
تمایل به خوردن یخ هم می‌تواند شکلی از پیکا باشد. پیکا اغلب در کودکان به درستی تشخیص داده نمی‌شود؛ زیرا بسیاری از کودکان در سنین کودکی خاک می‌خورند و پیش از رسیدن به بزرگسالی خودشان آن را کنار می‌گذارند.
از سوی دیگر پیکا ممکن است تظاهری از برخی بیماری‌های اعصاب و روان مثل شیزوفرنی باشد؛ با این حال معمولا به تنهایی نمی‌تواند علامتی از یک بیماری روانی باشد.
علت پیکا هنوز دقیقا مشخض نیست؛ برخی دانشمندان آن را با برخی کمبودهای تغذیه‌ای مرتبط می‌دانند.
در برخی موارد به محض این که کمبود مواد مغذی از قبیل آهن برطرف شود، پیکا یا تمایل به خوردن مواد غیرغذایی برطرف می‌شود؛ اگر درمان کم‌خونی کمکی به رفع پیکا نکرد، لازم است به درمانگر مراجعه کنید.
ژئوفاژی
خوردن خاک به دلیل رسوم قدیمی یا این که در خانواده‌تان خوردن خاک رسم بوده است با پیکا فرق می‌کند؛ به این دلیل که در این موارد یک دلیل روشن برای خوردن خاک وجود دارد.
برای مثال برخی افراد عقیده دارند که خوردن خاک می‌تواند:
- باعث برطرف کردن مشکلات گوارشی شود.
- به نرم شدن پوست بدن کمک کند
- اثر محافظتی در دوران بارداری ایجاد کند
- با کمک جذب سموم از بروز بیماری‌ها پیشگیری کند
خطرات خوردن خاک
خوردن خاک همیشه آسیب‌زا نیست؛ اما می‌تواند با یک سری بیماری‌ها مرتبط باشد؛ هر چه تمایل شما به خوردن خاک بیشتر باشد، احتمال این که یک بیماری زمینه‌ای داشته باشید، بیشتر است.
کم خونی یا آنمی
تمایل به خوردن خاک ممکن است به دلیل ابتلا به کم خونی یا آنمی فقرآهن باشد؛ اما لزوما خوردن خاک نمی‌تواند کمکی به بهبود علائم شما بکند. در صورت تمایل به خوردن خاک لازم است در اولین فرصت به پزشک مراجعه کنید تا برای شما آزمایش خون درخواست کند؛ درصورت ابتلا به کم خونی فقر آهن، تحت درمان با مکمل‌های آهن قرار خواهید گرفت.
برخی دیگر از مطالعات نشان داده است که خوردن خاک می‌تواند جذب برخی مواد غذایی ضروری از قبیل آهن و روی را دچار مشکل کند؛ به عبارت دیگر خوردن خاک خود می‌تواند باعث بروز آنمی یا کم خونی شود.
انگل، باکتری‌ها و فلزات سنگین
خوردن خاک می‌تواند باعث ورود باکتری‌ها، انگل‌ها و فلزات و سموم به بدن شما شود. خوردن خاک می‌تواند سطح پتاسیم خون را بالا برده و باعث بروز آریتمی قلبی و درنهایت ایست قلبی شود.
یبوست
یبوست هم یکی دیگر از عوارض جانبی شایع مصرف خاک است؛ انسداد و پرفوره شدن روده( سوراخ شدن روده) گرچه احتمالشان کم است، اما محتمل اند.
عوارض بارداری
بسیاری از زنان باردار تمایل به میل کردن خاک دارند؛ دانشمندان هنوز موفق نشده اند که علت این مسئله را پیدا کنند. یک تئوری این مسئله را با کم خونی در طول بارداری مرتبط می‌داند؛ یک تئوری دیگر دلیل آن را سازگاری بدن با تغییرات سیستم ایمنی در طول باداری عنوان می‌کند.
تغییرات سیستم ایمنی می‌تواند ریسک ابتلای شما را به بسیاری از عفونت‌ها از جمله عفونت‌های غذایی از قبیل لیستریا بالا ببرد؛ اما برخی مطالعات نشان داده است که میل کردن خاک می‌تواند یک اثر محافظتی در مقابل سموم و عفونت‌ها در دوران بارداری ایجاد کند.
با این حال فارغ از دلایل افزایش تمایل به میل کردن خاک در دوران بارداری، این کار می‌تواند آسیب‌های جبران‌ناپذیری هم برای شما و هم برای جنین‌تان به همراه داشته باشد.
حتی اگر مطمئن باشید که خاک مصرفی دارای هیچ سمی نیست و از جای مطمئنی خریداری شده است، فراموش نکنید که می‌تواند مانع از جذب مواد ضروری در معده شده و درنهایت سلامتی شما و فرزندانتان را به خطر بیندازد.
چطور خوردن خاک را متوقف کنیم؟
اگر وسوسه شما را اذیت می‌کند و می‌خواهید آن را متوقف کنید، انجام کارهای زیر می‌تواند کمک‌کننده باشد:
- با یک دوست قابل اعتماد یا یکی از اعضای خانواده‌تان مشکل‌تان را درمیان بگذارید:
اگر تمایل به میل کردن خاک شما را اذیت می‌کند، صحبت کردن با یک فرد قابل اعتماد می‌تواند کمک‌کننده باشد؛ حمایت عاطفی و همراهی آن‌ها راه را برای شما هموار می‌کند.
- خوراکی‌ای را که بافت و رنگ مشابهی دارد جایگزین میل کردن خاک دارید
می‌توانید از کوکی‌هایی که رنگ و بافت مشابهی دارند به جای خاک استفاده کنید. آدامس جویدن یا خوردن آب‌نبات هم می‌تواند برای رفع پیکا کمک‌کننده باشد.
- با یک روان‌درمانگر مشورت کنید
اگر علت تمایلتان به خوردن را پیدا نکردید، مشورت با یک تراپیست می‌تواند به شما کمک کند.
- به پزشک مراجعه کنید
درصورتی که دچار کمبود برخی مواد مغذی ضروری از قبیل آهن باشید، ممکن است تمایلتان به میل خاک بیشتر شود. از همین رو مشورت با یک پزشک می‌تواند به شما کمک کند.
- خودتان را تشویق کنید
می‌توانید از یک سیستم تشویق و جایزه استفاده کنید. هر زمان که توانستید بر وسوسه خود غلبه کنید، به خودتان جایزه بدهید.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
ممکن است مطرح کردن این مسئله با پزشک برایتان سخت باشد؛ اما فراموش نکنید که میل کردن خاک می‌تواند شما را درمعرض ابتلا به بیماری‌ها و عفونت‌های گوناگون قرار دهد. از همین رو بهتر این است پیش از این که مشکلی جدی برایتان ایجاد شود، مسئله را با پزشک خود درمیان بگذارید.
درصورتی که هر یک از علائم زیر را داشتید، لازم است که سریعا به پزشک مراجعه کنید:
- دفع مدفوع دردناک یا خونی
- یبوست
- اسهال
- حالت تهوع یا استفراغ ناخواسته
- تنگی نفس
- احساس فشار در قفسه سینه
- ضعف و خستگی
- حال عمومی بد
این احتمل وجود دارد که در اثرخوردن خاک به کزاز مبتلا شوید؛ از آن جایی که کزاز می‌تواند مرگبار باشد، در صورتی که هر یک از علائم زیر را داشتید، بلافاصله به اورژانس مراجعه کنید:
- درد فک
- سردرد
- تب
- اسپاسم و گرفتگی عضلات به ویژه شکم
- تعریق زیاد
تمایل به میل کردن خاک همیشه علامتی از یک بیماری روحی- روانی نیست؛ اما روان‌درمانی و مشاوره همیشه می‌تواند کمک‌کننده باشد.
شما می‌توانید با استفاده از سامانه آنلاین طبینجا از متخصص داخلی ما مشاوره بگیرید.
