کلیه ها مهمترین قسمت دستگاه ادراری میباشند کار اصلی کلیه ها تصفیه خون بوده و به طور میانگین روزانه ۲۰۰لیتر مایع از خون جدا کرده و مواد مضر و سمی آن را از طریق ادرار دفع می کند و هر آنچه که مفید است دوباره به جریان خون باز می گرداند. میزان تولید ادرار در یک انسان بالغ حدود دو لیتر روزانه میباشد. ادرار پس از ساخته شدن در توبول های کلیوی، وارد مجاری جمع‌کننده ادرار میشود. در نهایت این مجاری جمع‌کننده با هم یکی شده و به کالیس های کلیوی منتهی می شود و از آنجا وارد حالب می شود. حال قسمتی از سیستم ادراری بوده که ادرار را از کلیه ها وارد مثانه می کند. حدود ۹۸ درصد ترکیب ادرار شامل آب میباشد و ۲ درصد باقیمانده از مواد معدنی اضافی و مواد دفعی تشکیل شده است. درحالت عادی این مواد معدنی در ادرار محلول بوده و به سادگی دفع می شوند. در مواردی که بدن دچار دهیدراتاسیون (کم آبی )شده باشد و یا در حالتی که میزان مواد معدنی ادرار بیش از حد مجاز باشد ،از خاصیت انحلال پذیری ادرار کاسته شده و مواد معدنی می تواند ته نشین شوند و در مجاری ادراری رسوب کنند، و به این ترتیب سنگ های ادراری تشکیل می شود.
شیوع سنگ های کلیوی در مردان
شیوع سنگ های کلیوی در مردان حدود دو برابر زنان می باشد و تشکیل آن می تواند زمینه ژنتیکی نیز داشته باشد. شایع ترین سنگ های ادراری سنگ های کلسیمی می باشد. وقتی میزان کلسیم دفعی از طریق ادرار از حد مجاز بیشتر باشد ،این کلسیم اضافی با سایر ترکیبات همچون کربنات، اگزالات و… ترکیب شده و سبب ایجاد سنگ های کلسیمی می شود. انواع دیگر سنگ های ادراری شامل سنگ های اسید اوریکی،سیستئینی و… باشد. بالا بودن اگزالات ادرار می تواند زمینه ساز سنگ های اگزالاتی شود. نوشیدنی های حاوی کافئین همچون چای، قهوه و همچنین سبزیجات سبز مثل اسفناج سرشار از اگزالات هستند و مصرف این ترکیبات در افرادی که سابقه ایجاد سنگ های کلیوی دارند توصیه نمی شود
علل تشکیل سنگ های ادراری
یکی دیگر از علل تشکیل سنگ های ادراری مصرف کم مایعات می باشد. به دنبال مصرف کم مایعات ،میزان رسوب مواد معدنی در ادرار بیشتر شده و احتمال تشکیل سنگ های ادراری را افزایش می دهد. شواهد بالینی نشان می‌دهد که شیوع سنگهای کلیوی در افرادی که اضافه وزن دارند، بیشتر می باشد. همچنین کم تحرکی نیز به عنوان یکی از عوامل مستعد کننده ایجاد سنگ های کلیوی شناخته شده است. یکی دیگر از علل ایجاد سنگ های کلیوی داروها هستند. توپیرامات از طریق قلیایی کردن ادرار، رسوب مواد معدنی را افزایش داده و می تواند سبب ایجاد سنگ های ادراری شود. مصرف بی رویه مکمل های حاوی کلسیم می تواند سبب ایجاد سنگ های کلسیمی می شود. سنگ های ادراری می توانند بدون علامت باشند و به طور اتفاقی در سونوگرافی مشخص شوند. گاهی اوقات سنگ های ادراری که اندازه آنها کمتر از ۳ الی ۵ میلی متر باشد، بدون ایجاد علائم خاصی دفع می شود و فرد متوجه بروز آن نمی‌شود. سنگ های بزرگتر از ۵ میلیمتر، معمولاً به دنبال دفع و عبور از مسیر باریک حالب سبب ایجاد درد و گاهاً خون در ادرار می شوند.
درد ناشی از دفع سنگ کلیه
درد ناشی از دفع سنگ کلیه در ناحیه پهلو بوده و به سمت کشاله ران انتشار دارد. این درد نسبتا شدید بوده و سبب ایجاد ناراحتی فراوان برای فرد میشود. درد ناشی از سنگ کلیه کولیکی بوده و در فواصل بین حملات درد ،فرد فاقد علامت می باشد. در برخی موارد به دنبال دفع سنگ فرد تعریق و حالت تهوع نیز دارد. در حدود ۱۰ الی ۱۵ درصد موارد سنگهای کلیوی محل را برای رشد باکتری ها ایجاد می کنند و همراه با عفونت های ادراری دارند در چنین مواقعی دفع ادرار همراه با سوزش و بوی بد می باشد. کاهش جریان ادراری و احساس فوریت در دفع از دیگر علائم سنگ های کلیوی هستند.
درمان سنگ کلیه
اهمیت پیشگیری از ایجاد سنگ های ادراری، مهمتر از درمان هست. مصرف مناسب و کافی مایعات مهمترین نکته در پیشگیری می باشد. مصرف ترکیبات حاوی سیترات از رسوب مواد معدنی در ادرار جلوگیری می‌کنند. لیموترش سرشار از سیترات بوده و مصرف آن به افرادی که زمینه ایجاد سنگ های کلیوی دارند ،توصیه می شود. استیک اسید نیز سبب حل شدن سنگ های کلیوی شده از رسوب مواد معدنی جلوگیری می کند. سرکه سیب حاوی مقادیر مناسب استیک اسید بوده و مصرف آن می‌تواند نه تنها از بروز سنگ جلوگیری کند، بلکه درد ناشی از دفع سنگ را نیز کاهش دهد. ریحان نیز حاوی استیک اسید بوده و به عنوان یکی از درمان های خانگی سنگ کلیه توصیه میشود. یکی از درمان های مفید برای سنگ کلیه خربزه میباشد متخصصان طب سنتی توصیه کردند که می توان از این میوه به صورت پخته شده برای درمان سنگ کلیه استفاده کرد. جوشانده گیاه پنیرک و گیاه بابونه،از دیر باز برای دفع سنگ های کلیوی مورد استفاده قرار می گیرد. مالت جوو عصاره گندم خاصیت ادار آور داشته و از طریق رقیق کردن ادرار کاهش رسوب مواد معدنی ادرار را کاهش داده و به دفع سنگ های ادراری کمک می کنند. گیاه خارخاسک خاصیت ادرار آور وآنتی اکسیدانی داشته و به دفع سنگ های کلیوی کمک می کنند.میتوان از جوشانده این گیاه جهت دفع سنگ هایی کلیوی بهره جست. در طب سنتی و گیاهان دارویی،از پودر میوه گیاه کاکتوس نیز در درمان سنگ های کلیوی استفاده می شود.
شما میتوانید با استفاده از سامانه طبینجا بصورت آنلاین از متخصص داخلی ما نوبت بگیرید.
