پانکراس بزرگترین غده بدن بوده که از طریق تولید دو هورمون انسولین و گلوکاگون نقش مهمی در تنظیم قند خون دارد. انسولین سبب میشود قندی که ار طریق غذا خوردن به بدن میرسد، وارد کبد و سلولهای بدن شود. در کبد گلوکز به صورت گلیکوژن ذخیره شده و در سلولهای بدن این قند به عنوان سوخت رایج سلولها مورد استفاده قرار می گیرد.
عملکرد هورمون گلوکاگون
گلوکاگون عملکردی عکس انسولین دارد. در شرایطی که قند بدن افت کرده باشد، این هورمون سبب میشود قند ذخیره شده در کبد و سلولهای بدن به جریان خون آزاد شده و مورد استفاده قرار بگیرد. افزایش قند خون می تواند به دنبال مصرف غذای شیرین و یا تحریک عصبی و یا در زمینه بیماری دیابت باشد.
قند خون ناشتا
هر گاه قند خون ناشتا برای دو بار، بالای ۱۲۶ باشد فرد مبتلا به دیابت می باشد. یکی دیگر از شاخص های تشخیص دیابت، قند خون رندوم بالای دویست به همراه علائم دیابت نظیر پر نوشی و پر ادراری است.
هیپوگلایسمی (افت قند خون)
هیپوگلایسمی (افت قند خون) به حالتی اطلاق می شود که در آن سطح قند خون کمتر از ۷۰ باشد. البته این میزان در نوزادان متفاوت بوده و در این گروه سنی قند کمتر از ۵۰ به عنوان هیپوگلایسمی تلقی می شود. همچنین در افراد مبتلا به دیابت نیز، این عدد کمی بالاتر و در حدود ۸۰ در نظر گرفته می شود.
شایعترین علت افت قند خون
شایعترین علت پایین بودن قند خون در افراد دیابتی، متناسب نبودن دز انسولین و یا داروهای خوراکی مورد استفاده آنها می باشد. به طور نسبتا شایع دیده میشود که به دنبال مصرف بالای انسولین شبانه، قند خون آنها در نیمه های شب افت میکند. در افراد سالم غیر دیابتی، گرسنگی طولانی مدت، کافی نبودن مصرف کربوهیدرات، فعالیت بدنی سنگین و.. از علل افتادن قند خون هستند. مصرف الکل از طریق مهار گلوکونئوژنز کبدی، مانع از تولید گلوکز شده و سبب افت قند خون می شود. در جریان سپسیس و عفونت های جدی، قند خون ممکن هست دچار افت بشود.
افت قند خون و کما
مغز، مهمترین ارگانی است که به دنبال افت قند دچار آسیب می گردد. گلوکز به عنوان سوخت رایج سلولهای مغزی مورد استفاده قرار می گیرد. هر گاه سطح قند خون کاهش پیدا میکند، فرد دچار تحریک پذیری، سرگیجه و سر درد میشود. هر گاه میزان قند خون بیش از حد کاهش پیدا کند، میتواند موجب تشنج و حتی مرگ بشود. بروز علائم شدید عصبی معمولا در قند خون های کمتر از ۳۰ اتفاق می افتد. افرادی که مبتلا به هیپوگلایسمی هستند، تعریق سرد، ضعف و بیحالی، تپش قلب و خواب آلودگی دارند. افت قند خون شبانه در بیماران دیابتی، میتواند سبب کابوس های شبانه شود و کیفیت خواب این افراد را تحت تاثیر قرار دهد.
البته بهتر است به این نکته توجه داشته باشید که شرایط کمای دیابتی در صورت هر گونه نوسانات قند خون از جمله بالا رفتن و یا افت قند خون در بیماران دیابتیک ممکن است ایجاد شود.
علائم افت قند خون
علائم پایین آمدن قند خون با بسیاری از بیماری ها مشابه بوده لذا تشخیص آن حائز اهمیت هست. درمان به موقع از عوارض کاهش قند خون که ایجاد کننده آسیب سلولهای مغزی است، جلوگیری می کند. در موارد خفیف تجویز خوراکی ترکیبات شیرین کفایت می کند، اما در موارد شدید لازم هست تزریق وریدی سرم های قندی انجام شود.
شما می توانید با استفاده از سامانه طبینجا بصورت آنلاین از متخصص غدد ما نوبت بگیرید.
