مهم ترین علل عدم تخلیه کامل مدفوع در بزرگسالان

احساس عدم تخلیه کامل مدفوع به چه علت به وجود می‌آید؟

احساس عدم تخلیه کامل مدفوع به این شکل است که فرد احساس نیاز به دفع دارد ولی بعد از رفتن به دستشویی نمی‌تواند آن را را کاملاً تخلیه کند یا اینکه اصلاً نمی‌تواند عمل تخلیه را انجام دهد. در این حالت فرد دچار نوعی یبوست است که در آن مدفوع تولید می‌شود و توسط روده‌ها به انتهای روده منتقل می‌شود ولی به علت وجود نوعی مشکل در ناحیه لگن یا مقعد اجابت مزاج به درستی انجام نمی‌شود.

احساس عدم تخلیه مدفوع چه علائمی را به همراه دارد؟

فرد به علت عدم اجابت مزاج دچار احساس ناراحتی و کلافگی می‌شود و ممکن است از روش‌های زیر برای کمک به دفع استفاده کند:

• کمک گرفتن و استفاده از دست برای بیرون آوردن مواد دفعی

• استفاده از فشار آب شلنگ برای باز کردن مجرای مقعد

• زور زدن زیاد

• استفاده مکرر از داروهای شل کننده (لاکساتیو) یا گیاهانی مثل برگ سنا

اما با وجود استفاده از این روش‌ها همچنان فرد احساس می‌کند که مدفوع اش کامل تخلیه نمی‌شود.

علاوه بر نیامدن مدفوع ، دیگر علائم ایجاد شده شامل:

• یبوست
• احساس باقی‌ماندن مدفوع
• احساس برگشت مواد دفعی به بالا
• تنسموس (زور پیچ)
• باریک شدن مدفوع
• مدفوع تکه تکه یا گلوله گلوله
• بی‌اختیاری

علل احساس عدم تخلیه مدفوع

هرچند یبوست علل بسیار متنوعی دارد اما احساس عدم توانایی در دفع مدفوع معمولاً در اثر مشکلات کف لگن و مقعد به وجود می‌آید. کف لگن به ساختارها، عضلات و رباط هایی گفته می‌شود که وظیفه ی نگهداری اعضای بدن از جمله رکتوم (انتهای روده)، مثانه، رحم، پروستات و واژن را در سر جای خود بر عهده دارند و همچنین به فعالیت درست آنها کمک می‌کنند. عضلات کف لگن وظیفه ی کمک به فرآیند دفع و فعالیت‌های جنسی را بر عهده دارند. شل شدن زیاد یا سفت شدن زیاد و عدم هماهنگی این عضلات کف لگن منجر به ایجاد مشکل در عملکرد آنها و ایجاد مشکلات کف لگن می‌شود. در نتیجه علت مدفوع نکردن در بزرگسالان به حساب می آید.

• دفع ناهماهنگ (دیس سینرژیک)

هنگامی که فرد قصد دفع مدفوع دارد، عضلات شکم، لگن و اطراف مقعد به صورت ناخودآگاه هماهنگ می‌شوند. عضلات شکم منقبض می‌شوند تا فشار داخل شکم زیاد شود و مواد دفعی به بیرون رانده شود، از سوی دیگر عضلات کف لگن و اطراف مقعد باید شل شوند تا ماده‌ی دفعی بتواند از مقعد خارج شود. در دفع دیس سینرژیک این هماهنگی بین عضلات از بین رفته است و فرد هنگام دفع، به جای شل کردن عضلات کف لگن آنها را منقبض می‌کند و به این ترتیب یک انسداد در مسیر دفع به وجود آمده و دلیل نیامدن مدفوع انسان به شمار می رود. این علت دیر آمدن مدفوع فرد دچار یبوست و مدفوع باریک شده کرده و حتی ممکن است احساس عدم دفع مدفوع به وجود آید.

• پرولاپس داخلی رکتوم (افتادگی داخلی راست روده)

در پرولاپس رکتوم انتهای روده به سمت پایین افتادگی پیدا می‌کند و به دو نوع داخلی و خارجی تقسیم می‌شود. در نوع خارجی رکتوم از مقعد به بیرون می‌زند اما در نوع داخلی، انتهای روده به حالت تلسکوپی در خود فرو می‌رود اما از مقعد بیرون نمی‌زند. یبوست، بی‌اختیاری، دفع بلغم و احساس مشکل در دفع و احساس عدم تخلیه کامل مدفوع از علائم شایع این بیماری است.

• سندرم فرو افتادن ناحیه پرینه

پرینه یا میان‌دوراه همان ناحیه ای است که بین ران‌ها قرار گرفته و حاوی مقعد، واژن و مجرای خروجی ادرار است. در فرو افتادن پرینه (descending perineum syndrome) این بخش به پایین می‌افتد و در نتیجه عملیات دفع دچار مشکل می‌شود و علائم یبوست، انسداد دفع، احساس عدم دفع یا بی‌اختیاری در دفع بوجود می‌آید.

علت مشکل در دفع مدفوع و کف لگن

بسیاری از مشکلات کف لگن به علت عدم رعایت یک برنامه ی منظم برای تغذیه و دیر مدفوع کردن به وجود می‌آید. عدم مصرف غذاهای حاوی فیبر مثل میوه، سبزی و مصرف کم آب و مایعات باعث سفت شدن شکم می‌شود. نگه‌داشتن زیاد مدفوع نیز باعث سفت شدن بیشتر آن می‌شود. در نتیجه یبوست طولانی‌مدت یکی از مشکلات دفع مدفوع به وجود می‌آید و فرد برای دفع مدفوع سفت مجبور به زور زدن زیاد می‌شود. زور زدن زیاد می‌تواند باعث بسیاری از مشکلات کف لگن از جمله دفع ناهماهنگ یا دیس‌سینرژیک، پرولاپس رکتوم و فرو افتادن پرینه و به دنبال آن باعث احساس تخلیه نشدن مدفوع می شود.

تشخیص احساس عدم تخلیه مدفوع

تشخیص مشکلات کف لگن با شرح حال و معاینه پزشک صورت می‌گیرد. رکتوسیگموئیدوسکوپی روشی است که به کمک آن پزشک متخصص کولورکتال به سادگی در مطب می‌تواند قسمتهای انتهایی روده از جمله رکتوم را مشاهده کند و مشکلاتی مانند افتادگی رکتوم را تشخیص دهد.

برای تخلیه کامل روده چه کنیم؟

درمان مشکلات کف لگن با اصلاح عادات دفعی بیمار، اصلاح تغذیه و جلوگیری از یبوست ممکن است. فیزیوتراپی بیوفیدبک در بسیاری از موارد برای بازتوانی و بازسازی فرایند دفع و از بین بردن احساس عدم تخلیه کامل مدفوع مفید و مؤثر است. در بعضی موارد، از جمله در پرولاپس شدید رکتوم، جراحی برای از بین بردن مشکلات دفع لازم است.

شما میتوانید با استفاده از سامانه طبینجا بصورت آنلاین از متخصص گوارش ما نوبت بگیرید.

منابع:

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4930297/

https://www.ncbi.nlm.nihhttps://www.birminghambowelclinic.co.uk/rectal-intussusception/.gov/pmc/articles/PMC2858277/

http://anaraki-crs.com/index.php?newsid=1