پرولاکتین بالا
هورمون پرولاکتین هورمونی است که از غده هیپوفیز درون مغز ترشح می‌شود. این هورمون مسئول تولید شیر در زنان پس از زایمان است. این هورمون در دستگاه تولید مثل هر دو جنس مرد و زن اهمیت زیادی دارد. کاربرد هورمون پرولاکتین در جنس مرد تاکنون شناخته نشده است اما به نظر می‌رسد که در رضایت جنسی هر دو جنس مرد و زن موثر است. اندازه گیری سطح هورمون پرولاکتین می‌تواند بسیاری از بیماری‌ها را ارزیابی کند. در متن پیش رو قصد داریم به این سوال پاسخ دهیم پرولاکتین بالا چیست؟.
در این مقاله می‌خوانید:
- تست پرولاکتین برای چه انجام می‌شود؟
- آزمایش پرولاکتین چگونه انجام می‌شود؟
- پرولاکتین بالا چه معنایی دارد؟
- درمان پرولاکتین بالا
تست پرولاکتین برای چه انجام می‌شود؟
تست پرولاکتین زنان
در زنانی که شک به پرولاکتینوما وجود دارد، لازم است میزان پرولاکتین خون اندازه گیری شود. پرولاکتینوما یک تومور غیرسرطانی غده هیپوفیز است که مقدار بالایی هورمون پرولاکتین ترشح می‌کند. علائم پرولاکتینوما در زنان شامل موارد زیر است:
- سردرد بدون علت
- گالاکتوره یا خروج بدون دلیل شیر از پستان
- مشکلات بینایی
- درد یا ناراحتی حین مقاربت
- رشد غیرطبیعی موهای بدن یا صورت
- جوش
این تست اغلب در افراد مبتلا به پرولاکتینوما به طور روتین درخواست می‌شود تا میزان پاسخ به درمان ارزیابی شود.
علاوه بر این اگر در باروری دچار مشکل هستید و یا پریودهایتان نامنظم است، تست پرولاکتین ممکن است برای ارزیابی سایر مشکلات درخواست شود.
تست پرولاکتین مردان
پیشنهاد مطالعه: آزمایش های ضروری زنان
درصورتی که مردان هم علائم پرولاکتینوما داشته باشند، ممکن است این تست برایشان درخواست شود؛ علائمی از قبیل:
- سردرد بدون علت
- مشکلات بینایی
- کاهش میل جنسی و مشکلات باروری
- اختلال نعوظ
- کاهش غیزطبیعی موهای صورت و بدن
علاوه بر این تست ممکن است درموارد زیر هم درخواست شود:
- رد بیماری‌های مرتبط با غده هیپوفیز یا هیپوتالاموس
- اختلالات بیضه یا نعوظ
آزمایش پرولاکتین چگونه انجام می‌شود؟
آزمایش پرولاکتین یک تست خونی است و نیاز به آمادگی خاصی ندارد. معمولا توصیه می‌شود دو ساعت قبل از انجام آزمایش بیدار باشید و شب قبل از آزمایش فعالیت‌های جنسی نداشته باشید؛ زیرا این دو می‌توانند مقادیر تست را تحت تاثیر قرار دهند. برخی داروهای ضد فشار خون، پیشگیری از بارداری و ضد افسردگی‌ها می‌توانند بر روی میزان هورمون تاثیر بگذارند. به همین دلیل بهتر است پیش از انجام آزماش پزشکتان را درجریان داروهای مصرفی‌تان به طور کامل قرار دهید.
پرولاکتین بالا چه معنایی دارد؟
سطح پایین پرولاکتین در هر دو جنس اغلب جای نگرانی ندارد؛ در حالی که سطوح خیلی بالای پرولاکتین که با نام هایپرپرولاکتینمیا شناخته می‌شود، می‌تواند علامتی از یک مشکل زمینه‌ای باشد. تخمین زده شده است که حدود 10 درصد از جمعیت به هایپرپرولاکتینمیا مبتلا هستند.
سطح بالای پرولاکتین در زمان بارداری و پس از آن در زمان شیردهی طبیعی است. با این حال پرولاکتین بالا ممکن است علامتی از بیماری‌های کلیه، بیماری‌های کبد، آنورکسیا نروزا( بی‌اشتهایی عصبی) یا کم کاری تیروئید باشد. کم کاری تیروئید می‌تواند باعث بزرگ شدن غده هیپوفیز شود که با دریافت درمان دارویی برطرف می‌شود. مقادیر بالای پرولاکتین همچنین ممکن است به دلیل تومور غده هیپوفیز باشد. این تومورها می‌توانند از طریق درمان طبی یا جراحی برطرف شوند.
برخی داروهای خاص از جمله داروهای ضدافسردگی مثل هالوپریدول و ریسپریدون می‌توانند سطح هورمون پرولاکتین را بالا ببرند. متوکلوپرامید هم می‌تواند باعث افزایش سطح هورمون پرولاکتین شود؛ این دارو در درمان حالت تهوع به دلیل داروهای شیمی درمانی و یا رفلاکس اسید معده تجویز می‌شود.
برخی عوامل استرس‌زای رایج هم می‌توانند باعث افزایش سطح پرولاکتین شوند؛ عواملی از قبیل قند خون پایین، ورزش سنگین و حتی ناراحتی‌های خفیف.
اگر متوجه شدید که سطح پرولاکتین خونتان بالاست، ضروری است در قدم اول عوامل استرس زا را از خودتان دور کنید و در قدم دوم سعی کنید قند خونتان را همیشه در سطح نرمال نگه دارید.
شنبلیله، رازیانه و شبدر قرمز می‌توانند سطح پرولاکتین خون را بالا ببرند؛ چنانچه پرولاکتین خونتان بالاست، بهتر است از مصرف این مواد خودداری کنید.
درمان پرولاکتین بالا
آگونیست‌های دوپامین از قبیل بروموکریپتین رایج‌ترین درمان دردسترس برای پرولاکتین بالا هستند. این داروها به مغز کمک می‌کنند که برای کنترل سطح پرولاکتین دوپامین تولید کند. علاوه بر این می‌توانند به کوچک کردن تومور پرولاکتین کمک کنند.
علاوه بر این پزشک ممکن است به شما توصیه کند که از کابرگولین استفاده کنید. کابرگولین یکی دیگر از داروهایی است که امروزه برای درمان پرولاکتینوما تجویز می‌شود و نسبت به سایر درمان‌ها عوارض کمتری دارد.
همه افراد به درمان دارویی پاسخ خوبی نمی‌دهند؛ به همین علت پزشک ممکن است در صورت عدم پاسخ درمانی مناسب، به شما توصیه کند که رادیوتراپی انجام دهید.
علاوه بر این پزشک ممکن است توصیه به جراحی کند. جراحی ممکن است از راه بینی و یا جمجمه بالایی انجام شود. انجام همزمان جراحی و درمان دارویی می‌تواند کمک کند که سطح پرولاکتین خونتان به حد طبیعی برگردد.
سایر کارهایی که می‌توانید برای بازگرداندن سطح پرولاکتین خونتان به حد طبیعی انجام دهید:
- تغییر رژیم غذایی و کم کردن سطح اضطراب
- عدم انجام فعالیت‌ها یا ورزش‌های خیلی سنگین
- عدم پوشیدن لباس‌هایی که سینه‌هاتان را تحت فشار قرار می‌دهند
- عدم انجام فعالیت‌ها یا پوشیدن لباس‌هایی که نوک سینه‌هاتان را تحریک می‌کنند
- مصرف مکمل‌های ویتامین ای و ب6
ویتامین ب6 بخشی از فرآیند ساخت دوپامین است و مقادیر بالاتر آن می‌تواند سطح پرولاکتین را کم کند. ویتامین ای هم می‌تواند به طور طبیعی سطح پرولاکتین را کم کند. پیش از مصرف هر نوع دارو یا مکمل با پزشک خود مشورت کنید.
جمع بندی
درصورتی که مشکلی مرتبط با سطح هورمون پرولاکتین داشته باشید، پزشک احتمالا شما را به فوق تخصص غدد و متابولیسم ارجاع می‌دهد. متخصص غدد می‌تواند شما را راهنمایی کند که جراحی انجام دهید و یا دارو مصرف کنید.
پزشک ممکن است برایتان MRI درخواست کند تا توموری را که باعث پرولاکتینوما شده است مورد بررسی قرار دهد. علاوه بر این پزشک ممکن است برایتان دارویی تجویز کند که به کوچک شدن تومور کمک کند.
در برخی مواقع هیچ علتی برای پرولاکتین بالا یافت نمی‌شود که از آن به عنوان «پرولاکتینومای ایدیوپاتیک» نام برده می‌شود. در این حالت سطح پرولاکتین ممکن است به طور خودبخود پس از چند ماه پایین بیاید. درصورتی که پایین نیاید، پزشک ممکن است برایتان دارو تجویز کند.
درصورتی که حین مصرف دارو باردار شدید، پزشکتان را درجریان قرار دهید؛ آن ها احتمالا توصیه به قطع مصرف دارو می‌کنند. با این حال هیچ وقت خودسرانه مصرف دارو را قطع نکنید.
سطح بالای پرولاکتین تهدیدکننده‌ی حیات نیست. بدترین عوارض ناشی از مصرف دارو هم به محض قطع دارو برطرف می‌شوند. نازایی ناشی از پرولاکتین هم با برگشتن سطح پرولاکتین به حالت طبیعی بررطرف می‌شود. حتی در صورت نیاز به درمان طولانی مدت هم می‌توانید یک زندگی معمول داشته باشید.
شما می‌توانید با استفاده از سامانه طبینجا به صورت آنلاین از متخصص غدد و متابولیسم ما مشاوره بگیرید.
