پرکاری غده پاراتیروئید زمانی اتفاق می افتد که یک یا تعداد بیشتری از غدد پاراتیروئید شروع به آزادسازی مقادیر زیادی هورمون پاراتیروئید می کنند. این حالت باعث افزایش قابل توجه سطوح کلسیم در خون می گردد. علائم پرکاری غده پاراتیروئید در مراحل اولیه ممکن است بصورت مخفی باشند.
پرکاری غده پاراتیروئید چیست؟
هایپرپاراتیروئید شرایطی است که در آن یک یا چند عدد از غدد پاراتیروئید فعال شده و مقادیر بیشتری هورمون پاراتیروئید (PTH) ترشح می کنند. این حالت باعث می شود که سطوح کلسیم خون به طور فزاینده ای افزایش یابد، شرایطی که با عنوان هایپرکلسمی شناخته می شود.
عملکرد غدد پاراتیروئید
غدد پاراتیروئید هورمون PTH را ترشح می کنند تا به کنترل سطوح کلسیم و فسفر کمک نمایند. شما دارای چهار غده پاراتیروئید در حاشیه بیرونی غده تیروئید هستید که غده تیروئید در جلوی آن قرار گرفته است.
عوارض وجود زیاد هورمون پاراتیروئید در خون
سیگنال زیاد هورمون PTH در بدن باعث ساخت و در دسترس قرار دادن مقادیر بیشتری کلسیم در خون می گردد. بدن شما به مقادیر بیشتر این هورمون در بدن به صورت زیر پاسخ می دهد:
- آزاد کردن کلسیم زیاد از درون استخوان ها، یعنی جایی که بیشترین مقدار کلسیم در آن قرار دارد به درون خون.
- از دست دادن کلسیم از درون استخوان های تضعیف شده باعث بالا رفتن احتمال شکستگی در آن ها می گردد.
- بالا رفتن جذب کلسیم گوارشی از غذاهایی که می خورید.
- کلیه های شما کلسیم را حفظ کرده و به جای دفع آن در ادرار به خون شما باز می گرداند. کلسیم بیش از حد
- در کلیه ها می تواند باعث تشکیل سنگ کلیه شود.
افراد در معرض خطر هایپر پاراتیروئید
زنان با سنین بالا بعد از سنین یائسگی بیشتر در معرض ابتلای به این شرایط قرار دارند.
علت
دو نوع هایپر پاراتیروئید اولیه و ثانویه وجود دارد:
- در پرکاری پاراتیروئید اولیه، غدد پاراتیروئید شما مقادیر زیادی هورمون PTH می سازد که باعث می شود سطوح کلسیم در خون شما افزایش یابد.
- در پرکاری پاراتیروئید ثانویه، فعالیت زیاد غدد پاراتیروئید در پاسخ به شرایط دیگر از دست دادن کلسیم رخ می دهد. فعالیت زیاد پاراتیروئید، تلاش بخش های مختلف بدن شما برای طبیعی نگه داشتن سطح کلسیم بدن است. برخی از مثال های شرایطی که باعث کاهش سطوح کلسیم بدن می شوند شامل نارسایی کلیه، کمبود شدید ویتامین D و کمبود شدید کلسیم هستند.
علت هایپر پاراتیروئید اولیه شامل:
- رشد خوش خیم غیر سرطانی که آدنوما نامیده می شود، بر روی یک غده پاراتیروئید مجزا تشکیل می شوند. آدنوما باعث فعالیت بیشتر غده پاراتیروئید شده و هورمون PTH بیشتری می سازد. این عامل شایع ترین علت بروز آن است.
- بزرگ شدن دو یا بیشتر غدد پاراتیروئید، شرایطی که با عنوان هایپرپلازی شناخته می شود و هورمون بیشتری تولید می کند.
- درمان های رادیوتراپی برای بخش گردن
- شرایط ارثی از قبیل نئوپلازی اندوکرینی چندگانه نوع یک که این شرایط نادر است.
- سرطان غدد پاراتیروئید (نادر)
علائم پرکاری غده پاراتیروئید
اگر شما مبتلا به پرکاری غده پاراتیروئید اولیه باشید، ممکن است هیچ گونه علائم بالینی خاصی را تجربه نکنید. اگر به هایپر پاراتیروئید خفیف مبتلا باشید، ممکن است برخی از علائم زیر را تجربه کنید:
- درد مفاصل
- ضعف عضله
- احساس خستگی
- افسردگی
- مشکلات تمرکز
- از دست دادن اشتها
اگر مبتلا به هایپرپاراتیروئید خیلی شدیدی مبتلا باشید، احتمالا برخی از علائم زیر را تجربه خواهید کرد:
- تهوع و استفراغ
- گیجی و فراموشی
- افزایش تشنگی و نیاز به ادرار کردن
- یبوست
- درد استخوان
مشکلات دیگر مرتبط با هایپرپاراتیروئید شدید شامل:
- عملکرد کاهش یافته کلیه که بر روی توانایی تصفیه خون تاثیر می گذارد.
- سنگ کلیه
- استخوان های نازک شده (استئوپرز)
- فشار خون بالا. سطوح بالای کلسیم در خون می توانند نقش مهمی در بالا رفتن فشار خون داشته باشند.
تشخیص پرکاری پاراتیروئید
از آنجایی که علائم هایپرپاراتیروئیدیسم ممکن است وجود نداشته یا بصورت خفیف یا مشترک با بسیاری از اختلالات دیگر باشد، تشخیص هایپرپاراتیروئیدیسم ممکن است نادیده گرفته شود. اغلب، این بیماری از طریق آزمایش های خونی که برای بیماری های دیگر تجویز می شود، تشخیص داده می شود.
اگر به هایپرپاراتیروئیدیسم اولیه مبتلا هستید، آزمایش خون شما سطوح بالاتر از حد طبیعی کلسیم و هورمون پاراتیروئید را نشان می دهد. پزشک شما ممکن است اسکن را برای بررسی هرگونه رشد غیر عادی در غدد پاراتیروئید یا بزرگ شدن غدد درخواست نماید.
ممکن است آزمایش‌های دیگری برای بررسی عوارض هیپرپاراتیروئیدیسم تجویز شود. این آزمایشات ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- آزمایش خون برای بررسی سطح ویتامین D شما. در صورت ابتلا به پرکاری پاراتیروئید، داشتن سطوح ویتامین D پایین عادی خواهد بود.
- آزمایش تراکم استخوان برای بررسی از دست دادن استخوان.
- سونوگرافی یا سایر آزمایشات تصویربرداری از کلیه برای بررسی سنگ کلیه.
- آزمایش جمع‌آوری ادرار 24 ساعته برای اندازه‌گیری میزان کلسیم و سایر مواد شیمیایی موجود در ادرار برای کمک به تعیین علت پرکاری پاراتیروئید.
- آزمایش خون برای بررسی میزان عملکرد کلیه ها.
درمان پرکاری پاراتیروئید
اگر مبتلا به هیپرپاراتیروئیدیسم خفیف هستید (بدون علامت که سطح کلسیم خون تنها کمی افزایش یافته است)، پزشک شما ممکن است فوراً برای درمان آن اقدامی نکند. در عوض، سطح کلسیم خون (هر شش ماه)، فشار خون (شش ماهه)، عملکرد کلیه (سالیانه) و تراکم استخوان (هر یک تا سه سال) را کنترل می کند.
اگر پزشک شما معتقد است که پرکاری غده پاراتیروئید شما به درمان فوری نیاز ندارد، حتماً موارد زیر را رعایت کنید:
- آب بیشتری بنوشید.
- فعال باشید و بیشتر ورزش کنید تا استخوان های خود را قوی نگه دارید.
- داروهای ادرار آور تیازیدی یا لیتیوم دار مصرف نکنید زیرا این داروها می توانند سطح کلسیم خون را افزایش دهند.
- اگر سطح ویتامین D شما پایین است از پزشک خود بپرسید که آیا نیاز به مصرف مکمل ویتامین D دارید یا خیر.
- اگر علائم شدید پرکاری پاراتیروئید یا بزرگ شدن غده یا غدد پاراتیروئید یا رشد در غده پاراتیروئید خود دارید، پزشک شما ممکن است روش جراحی را برای برداشتن غدد با فعالیت بالا توصیه نماید. جراحی می تواند پرکاری پاراتیروئید را در حدود 95 درصد موارد درمان کند.
داروی Cinacalcet (Sensipar) توسط سازمان غذا و داروی آمریکا برای درمان هایپرپاراتیروئیدیسم ثانویه تایید شده است. این دارو با ارسال سیگنال به غدد پاراتیروئید برای تولید کمتر PTH عمل می کند. اگرچه سیناکلست برای هیپرپاراتیروئیدیسم ثانویه در نظر گرفته شده است، برخی از پزشکان آن را برای هیپرپاراتیروئیدیسم اولیه نیز تجویز می کنند.
نوع دیگری از داروها که گاهی تجویز می شوند بیس فسفونات ها هستند. این داروها مانع از دست رفتن کلسیم از استخوان ها شده و خطر شکستگی و پوکی استخوان را کاهش می دهند. نمونه هایی از بیس فسفونات ها عبارتند از اتیدرونات (Didronel)، آلندرونات (Fosamax)، زولدرونیک اسید (Zometa) وایبندرونات (Boniva).
اگر شما یک زن هستید و دوران قبل یائسگی خود را پشت سر گذاشته اید و علائم پوکی استخوان را تجربه می کنید، پزشک ممکن است درمان جایگزینی هورمونی (HRT) را به شما تجویز نماید. HRT ممکن است به استخوان های شما در حفظ کلسیم کمک کند.
در صورتی که نتایج آزمایش شما حاکی از بالا بون هورمون پاراتیروئیدی است، می توانید در سایت نوبت دهی پزشکی در این باره با متخصصین غدد طبینجا بصورت آنلاین مشورت نمایید.
