تخمدان ها یک جفت بوده تخم مرغی شکل هستند و در دو طرف رحم قرار دارند. تخمدان ها به واسه لوله فالوپ به رحم متصل هستند. تخمدان ها حاوی تخمک هستند. جنین دختر در بدو تولد، کلیه تخمک هایی که در طول زندگی خود به آن نیاز دارد را به صورت نارس در تخمدان های خود دارد که بصورت ذخیره تخمدان شناخته می شود.
شروع اولین قاعدگی
پس از دوران بلوغ مدتی قبل از شروع اولین قاعدگی، یک تخمک که فرآیند بلوغ خود را طی کرده و به عنوان فولیکول غالب شناخته می شود در هر سیکل تخمدانی حوالی روز چهاردهم سیکل، از تخمدان آزاد شده و وارد رحم می شود. اگر در این دوران اسپرم در رحم وجود داشته باشد، طی عمل لقاح، تخمک توسط اسپرم بارور شده و اولین سلول جنین (سلول تخم) تشکیل میشود و این به معنای شروع بارداری هست. اگر اسپرم وجود نداشته باشد، تخمک پس از مدتی توانایی لقاح خود را از دست میدهد و قاعدگی شروع میشود. وظیفه دیگر تخمدان ها تولید هورمون های زنانه نظیر استروژن و پروژسترون می باشد. این هورمون ها چرخه قاعدگی و سیکل تخمدانی را تنظیم میکنند. همچنین بروز برخی صفات ثانویه جنسی نیز به عهده هورمون استروژن می باشد.
تخمدان پلی کیستیک
هر گاه تخمک ها در سیکل قاعدگی از فولیکول خود آزاد نشوند، فولیکول ها در تخمدان تجمع پیدا کرده و کیستیک می شوند. به این بیماری تخمدان پلی کیستیک گفته میشود که در آن فرد به دنبال عدم تخمک گذاری دچار اولیگومنوره (کم بودن تعداد قاعدگی ها) میشود. این افراد معمولا از هیرسوتیسم (افزایش مو زائد) و آکنه نیز رنج می برند. گاهی اوقات کیست های تخمدان جداری نازک دارند و داخل آنها نسج بافتی وجود نداشته و فاقد سپتا هستند. این کیست ها کیست ساده نامیده می شوند و در اغلب موارد علامت خاصی نداشته و نیاز به درمان هم نداشته و خود به خود بهبود پیدا می کنند.
کیست آدنوما
گاهی اوقات سلولهای پوششی روی سطح تخمدان ها، میتوانند منشا کیست باشند و داخل این کیست ها میتواند حاوی ترکیبات سروزی و یا موکوسی با شد. این نوع کیست ها، آدنوما نامیده می شود که خوش خیم بوده و تغییرات بدخیمی در پیش نمیگیرند. با توجه به سایز بزرگی که دارند میتواند مخاطراتی برای فرد ایجاد کنند و حتی دچار پارگی نیز شوند. کیست ها معمولا بدون علامت هستند و در موارد علامت دار، سبب درد لگنی به هنگام رابطه جنسی، بلند کردن جسم سنگین و ..میشوند.
کیست بد خیم
اغلب کیست های تخمدان خوش خیم هستند. اما گاهی هم میتوانند بدخیم باشند که در موارد که کیست حاوی سپتا و یا سایز آن بزرگتر از ۵ سانتی متر باشد، له کیست های بدخیم شک کرده و جهت بررسی بیشتر تومور مارکر های کنسر پستان و سونوگرافی ترانس واژینال و .. درخواست میشود. بیشترین مشکلاتی که کیست ها ایجاد میکنند، چرخش تخمدان حول محور خود و همچنین پارگی کیست های تخمدانی می باشد. کیست های بزرگ می توانند باعث پیچ خوردگی تخمدان شوند. این اتفاق عروق خونرسان به تخمدان را دچار پیچش کرده و با اختلال خونرسانی به آنها، در نهایت باعث نکروز و آتروفی تخمدان می شوند.
کیست های بزرگ تخمدان در معرض پارگی هستند
این کیست ها به دنبال بلند کردن جسم سنگین، یبوست، رابطه جنسی، بارداری خارج رحمی که به تخمدان فشار وارد کند، و هر عامل دیگری که فشار را در داخل حفره لگن افزایش دهد، میتوانند دچار پارگی شوند. کیست های بزرگ فولیکولار معمولا محتوی مایع هستند با پاره شدن آنها مایع وارد حفره لگن میشود. اگر میزان این مایع کم باشد، میتواند بدون علامت باشد. اما در اغلب موارد فرد دچار احساس ناخوشایند در شکم و لگن، احساس تهوع، درد شکم در همان سمتی که کیست دارد، احساس پری و نفخ شکم دارند. برخی موارد هم ممکن هست که به دنبال پارگی، خونریزی از واژن هم داشته باشند.
تشخیص پارگی کیست تخمدان
تشخیص پارگی کیست تخمدان از طریق علائم بالینی و سونوگرافی داده میشود. بیشتر مواقع درمان پارگی کیست تخمدان، غیر جراحی بوده و از مسکن ها جهت کاهش درد بیمار استفاده میشود و فرصت جذب مایع داده میشود. در مواردی که بیمار، درد شدید و یا خونریزی قابل توجه داشته باشد، جراحی به روش لاپاراسکوپی درمان انتخابی و ارجح هست.
شما میتوانید با استفاده از سامانه طبینجا بصورت آنلاین از متخصص زنان و زایمان ما نوبت بگیرید.
