برخی از افراد با احساس همیشگی سرما در بدن خود دست و پنجه نرم می کنند و اغلب به یک پتو یا کت برای گرم نگه داشتن خود نیاز دارند، در حالی که ممکن است دیگر افراد اطراف آنها خوب به نظر برسند. هر اندازه هم که این حالت ناامیدکننده یا نگران کننده باشد، باز هم چندان وضعیت غیرعادی نخواهد بود. وجود برخی از شرایط پزشکی و سلامتی می تواند باعث ایجاد شرایطی به نام عدم تحمل سرما شود.
عدم تحمل سرما یک بیماری نبوده، بلکه یک حساسیت غیرعادی به محیط های سرد یا دمای سرد به حساب می آید. این وضعیت ممکن است نشانه ای از وجود مشکل در سوخت و ساز یا ناشی از اختلالات سیستم عصبی باشد که درک شما از سرما را تغییر می دهد. حتی لاغر بودن نیز می تواند شما را نسبت به سرما حساس کند.
عدم تحمل سرما چیست؟
عدم تحمل سرما، همچنین به عنوان احساس سرما در بدن یا حساسیت به سرما شناخته می شود، وضعیتی موقتی است که در آن شما نسبت به سرما واکنش اغراق آمیزی از خود نشان می دهید که باعث ناراحتی و یا اجتناب شما از سرما می شود.
با این اوصاف، هیچ تعریف پذیرفته‌شده جهانی برای این واژه وجود ندارد، زیرا علل زمینه‌ای آن بسیار متنوع است و همه افراد مبتلا به این شرایط نسبت به سرما تحمل ندارند.
دانشمندان بر این باورند که عوامل متعددی در عدم تحمل سرما نقش دارند که به طور کلی می توان آنها را به صورت زیر دسته بندی کرد:
- هورمونی: این موارد مشکلات هورمونی هستند که متابولیسم و تنظیم حرارت را تحت تاثیر قرار می دهند.
- گردش خون: مشکلات گردش خون قادرند دمای بدن را تغییر دهند.
- عصبی: اختلالات سیستم عصبی باعث تغییراتی در درک سرما می شوند.
عدم تحمل سرما یک پاسخ ذهنی به سرما بدون توجه به دمای واقعی محیط است. پاسخ تا حد زیادی فیزیولوژیکی یا مربوط به بدن است، اگرچه ممکن است دارای اجزای روانشناختی نیز باشد.
علائم عدم تحمل سرما
تنوع زیادی در حساسیت به سرما وجود دارد که افراد مختلف آن را تجربه می کنند. برخی ممکن است در پاسخ به سرما تنها بلرزند و دستان خود را در جیب شان فرو کنند. برخی دیگر ممکن است برای گرم نگه داشتن نیاز به لایه‌هایی از لباس داشته باشند.
علاوه بر پاسخ غیر طبیعی به سرما، علائم سرما در بدن نیز ممکن است به صورت موارد زیر احساس شود:
- بی حسی
- سفتی، سختی
- احساس درد یا سوزش
- ضعف
- ورم پوست
- تغییر رنگ پوست
- حساسیت به لمس اجسام سرد
- عدم تحمل سرما در مقابل هیپوترمی
عدم تحمل سرما چیزی مشابه هیپوترمی یا کاهش دمای بدن نیست، این حالت زمانی رخ می دهد که بدن گرمای بیشتری از آنچه که می تواند تولید کند از دست می دهد. عدم تحمل سرما در دماهایی رخ می دهد که برای دیگران قابل تحمل است.
علت احساس سرما در بدن
تصور می شود که عدم تحمل سرما یا احساس سردی همیشگی در بدن چند عاملی است، به این معنی که بیش از یک علت در بروز آن دخیل هستند. بدین ترتیب برخی از عوامل شایع برای بروز چنین وضعیتی شامل موارد زیر می گردند:
بیماری تیروئید
کم کاری تیروئید یا هایپوتیروئید یکی از شناخته شده ترین علل عدم تحمل سرما یا احساس سردی هستند.
غدد تیروئید مسئول تولید هورمون هایی هستند که نقش اصلی را در تنظیم متابولیسم، از جمله چگونگی و زمان استفاده از ذخایر انرژی در بدن دارند. اگر در یک محیط سرد قرار داشته باشید، هورمون های تیروئید می توانند با افزایش متابولیسم به عادی سازی دمای بدن کمک کنند.
اگر مبتلا به کم کاری تیروئید باشید، برون ده کم هورمون های تیروئید این اثر را تضعیف کرده و شما را مستعد سرما می کند. در افراد مبتلا به کم کاری تیروئید، هورمون درمانی می تواند به سطوح طبیعی تیروئید کمک کرده و به نوبه خود علائم عدم تحمل سرما را کاهش دهد.
کم خونی
کم خونی وضعیتی است که در آن گلبول های قرمز کافی برای انتقال اکسیژن در بدن وجود نداشته باشد. همچنین اگر میزان پروتئین حاوی آهن به نام هموگلوبین که مسئول حمل مولکول‌های اکسیژن است، کافی نباشد، این وضعیت ممکن است رخ دهد.
کم خونی ناشی از فقر آهن نوعی کم خونی است که به دلیل کمبود آهن در بدن ایجاد می شود. آهن نه تنها برای ساختن هموگلوبین لازم است، بلکه در تولید مقادیر کافی گلبول قرمز نیز ضروری است.
عدم تحمل سرما به دو دلیل به شدت با کم خونی فقر آهن مرتبط است:
- کمبود اکسیژن: اکسیژن نه تنها در سوزاندن کالری برای انرژی و گرما نقش دارد، بلکه به منظور کمک به حفظ گرما رگ‌های خونی را تنگ می کند. با همه انواع کم خونی، از جمله کم خونی پرنیشیوز ناشی از کمبود ویتامین B-12 و کم خونی آپلاستیک (ناشی از مشکلات مغز استخوان). کمبود اکسیژن اثرات هر دوی آنها را افزایش می دهد.
- کمبود آهن: آهن برای تولید هورمون های تیروئیدی نیز مورد نیاز است. در افراد مبتلا به کم خونی فقر آهن، سطوح پایین آهن باعث کاهش تولید این هورمون ها شده و احساس سرما در بدن را بصورت چند برابری افزایش می دهد.
کم خونی ناشی از فقر آهن را می توان با مکمل های آهن و درمان های دارویی تجویزی درمان کرد.
سندرم رینود
سندرم رینود وضعیتی است که در آن انگشتان دست یا پاهای فرد در مواجهه با سرما آبی یا سفید شده و پس از گرم شدن مجدد به رنگ قرمز روشن در می آیند. این بیماری در اثر باریک شدن غیر طبیعی عروق خونی یا انقباض عروق در پاسخ به سرما یا استرس ایجاد می شود.
اگرچه علت سندرم رینود ناشناخته است، اغلب در افراد مبتلا به اختلالات بافت همبند مانند اسکلرودرمی یا لوپوس تجربه می شود. انقباض غیرطبیعی رگ های خونی، بافت ها را از اکسیژن محروم ساخته و به نوبه خود باعث کاهش دمای پوست و افزایش حساسیت آن به سرما می شود. علائم دیگر آن شامل بی حسی، گزگز، یا درد ضربان دار است.
سندرم رینود با مدیریت علت زمینه ای درمان می شود. همچنین شامل پرهیز از سرما، استرس و سیگار کشیدن که باعث افزایش انقباض عروقی می گردد.
بی اشتهایی
بی اشتهایی عصبی یا به طور ساده بی اشتهایی، نوعی اختلال خوردن است که با مصرف محدود غذا تشخیص داده می شود. افراد مبتلا به بی اشتهایی اغلب آنقدر کم غذا می خورند که نمی توانند عملکردهای اولیه بدن خود را حفظ کنند.
حس سردی بدن در افراد مبتلا به بی اشتهایی به چند دلیل رایج است:
- سوء تغذیه: دریافت ناکافی غذا، بدن را از آهن، ویتامین های B، فولات، منگنز و گوگرد مورد نیاز برای حفظ متابولیسم محروم می کند. همچنین بر تولید هورمون هایی که دمای مرکزی بدن را تنظیم می کنند، تأثیر می گذارد.
- کاشکسی: چربی بدن به عایق شدن بدن در برابر سرما کمک می کند. وقتی مقدار کافی چربی بدن از بین برود، فرد مقاومت کمتری در برابر سرما خواهد داشت. کاشکسی تحلیل رفتن عضلات همراه با کاهش وزن و چربی بدن است. در افراد مبتلا به بی اشتهایی زمانی رخ می دهد که بدن مجبور است برای سوخت به عضلات و چربی روی آورد.
وزن کم بدن
حتی افرادی که بی اشتهایی ندارند، داشتن وزن کم، آنها را مستعد افزایش سرد شدن بدن می کند. با این گفته، هیچ ارتباط واضحی بین عدم تحمل سرما و وزن کم بدن وجود ندارد، زیرا برخی از افراد با وزن کم هم متابولیسم بالا و دمای مرکزی بدن بالاتری دارند.
با این گفته، وزن کم بدن به طور ذاتی با چربی کمتر زیر پوستی مرتبط است. این لایه بافت چربی درست زیر پوست قرار گرفته و از بین رفتن این لایه عایق خطر عدم تحمل سرما را افزایش می دهد.
دیابت
دیابت گروهی از بیماری ها است که باعث افزایش قند خون می شود. سطوح بالای گلوکز به طور مداوم می تواند باعث آسیب تدریجی به بسیاری از اندام های بدن از جمله کلیه ها، سیستم گردش خون و اعصاب گردد. عوارض دیابت می تواند به طرق مختلف منجر به سردی بدن شود مانند:
- آسیب کلیه: نفروپاتی دیابتی، آسیب کلیوی ناشی از دیابت است. با بروز این اتفاق، یک ماده زائد به نام اوره در خون انباشته شده و باعث کاهش دمای مرکزی بدن می شود. دمای پایین بدن مشخصه بیماری کلیوی پیشرفته است.
- مشکلات گردش خون: سطوح بالای گلوکز خون به طور مداوم می تواند به پوشش رگ های خونی آسیب رسانده و جریان خون را کاهش دهد. این شرایط نه تنها دمای پاها را کاهش داده، بلکه می تواند منجر به ایجاد زخم های دیر ترمیم شود.
- آسیب عصبی: نوروپاتی دیابتی آسیب عصبی ناشی از دیابت است. علائم شامل بی حسی، سوزش، احساس سوزن سوزن شدن و همچنین افزایش سردی بدن است. در برخی افراد، حتی یک نسیم خنک هم می تواند باعث ناراحتی شدید شود.
مدیریت دیابت با رژیم غذایی، ورزش و داروها می تواند به شما در جلوگیری از عوارضی که منجر به عدم تحمل سرما می شود کمک کند.
داروها
برخی از داروها می توانند باعث ایجاد حساسیت به سرما شوند. آنها این کار را با ایجاد اختلال در گردش خون یا آسیب رساندن به اعصاب تنظیم کننده حس پوستی انجام می دهند.
گروه های داروهایی که معمولاً با حساسیت به سرما مرتبط هستند عبارتند از:
- بتا بلوکرها: برای درمان بیماری های قلبی استفاده می شود.
- داروهای شیمی درمانی: برای درمان سرطان مورد استفاده قرار می گیرند.
- داروهای هورمونی پیشگیری از بارداری: برای پیشگیری از بارداری یا درمان اندومتریوز استفاده می شود.
- درمان های جایگزینی هورمونی: برای درمان علائم یائسگی و کاهش تستوسترون استفاده می شود.
- سرکوب کننده های ایمنی: این داروها به منظور جلوگیری از رد پیوند اعضا و درمان برخی بیماری های خودایمنی استفاده می شود.
- اینترفرون ها: برای درمان سرطان و برخی عفونت های ویروسی مزمن استفاده می شود.
- داروهای استاتین: برای کاهش کلسترول استفاده می شود.
بیماری شریان محیطی
بیماری شریان محیطی (PAD) وضعیتی است که در آن یک یا چند رگ خونی که به بازوها، پاها، سر یا اندام خونرسانی می‌کنند تا حدی یا به طور کامل مسدود می‌شوند. این وضعیت معمولاً به دلیل تجمع رسوبات چربی بر روی دیواره شریان ها ایجاد می شود که به آن تصلب شرایین گفته می شود.
کاهش جریان خون ناشی از PAD می تواند حساسیت به سرما را همانند انقباض عروق افزایش دهد. این سردی بیشتر در پاها به ویژه در صبح یا بلافاصله بعد از ورزش احساس می شود اما می تواند سایر نقاط بدن را نیز تحت تأثیر قرار دهد.
در صورت عدم درمان، PAD می تواند به اعصاب محیطی آسیب رسانده و منجر به درد عصبی شود که واکنش فرد به سرما را اغراق آمیزتر می کند.
PAD با داروها و تغییرات سبک زندگی، از جمله رژیم غذایی کم چرب، کاهش وزن و ورزش معمول درمان می شود. در موارد شدید ممکن است نیاز به جراحی عروقی باشد.
کمبود خواب
ممکن است عجیب به نظر برسد اما، کمبود مزمن خواب می تواند حساسیت شما را به سرما در حالی که بیدار هستید افزایش دهد. در افرادی که استراحت کافی دارند، جریان خون پوست در طول خواب دچار نوسان شده به طوری که تغییرات دمایی در یک قسمت بدن به طور مداوم با سایر قسمت های آن تغییر می کند.
کم خوابی این روند را مختل کرده، با افزایش کمبود خواب و از دست دادن خواب بیشتر، جریان خون به تدریج به مرکز بدن منتقل شده و در اندام ها کاهش می یابد. این باعث از دست دادن گرما از پاها و دست ها گردیده و باعث احساس سرما در بدن می شود.
تاثیر کم خوابی روی دمای بدن
کم خوابی چرخه شبانه روزی را که الگوی خواب و بیداری را تنظیم می کند، مختل می کند. این فرآیند به نوبه خود، با ترشح هورمون های خاصی که اعصاب حسی در پوست را تنظیم می کنند، تداخل می کند. در صورتی که این اتفاق بیفتد، مغز کمتر تغییرات دمایی را در دست‌ها و پاها حس کرده و خون را در طول خواب به سمت آنها هدایت نمی‌کند.
کمبود خواب را می توان با بهبود شیوه های خواب (به عنوان بهداشت خواب) و داروها درمان کرد.
اگر آپنه خواب باعث از دست رفتن مزمن خواب شود، پزشک ممکن است از دستگاهی به نام فشار مثبت راه هوایی (CPAP) برای جلوگیری از وقفه تنفس که منجر به بیدار شدن در شب می شود، استفاده نماید.
مشکلات عصبی
عدم تحمل سرما ممکن است زمانی رخ دهد که اعصاب محیطی آسیب دیده باشند. این حالت معمولا زمانی رخ می دهد که پوشش عایق شده روی اعصاب، به نام غلاف میلین، آسیب دیده یا از بین برود. این شرایط باعث از کار افتادن سلول‌های عصبی گردیده که موجب درد، بی‌حسی، سوزن سوزن شدن یا سوزش می‌شود.
این بیماری که با عنوان نوروپاتی محیطی شناخته می شود، می تواند به اندازه ای شدید باشد که وزن ملحفه یا نسیم ملایم نیز باعث درد شود. نوروپاتی محیطی می تواند حساسیت فرد را به سرما افزایش داده و نگه داشتن نوشابه سرد یا راه رفتن در کف سرد را دشوار کند.
علل نوروپاتی محیطی عبارتند از:
- اعتیاد به الکل
- بیماری های خود ایمنی (مانند لوپوس یا آرتریت روماتوئید)
- بیماری مزمن کلیه
- دیابت
- HIV
- بیماری لایم
- داروها، از جمله آنتی بیوتیک های خاص، داروهای شیمی درمانی، سرکوب کننده های ایمنی و داروهای HIV
درمان نوروپاتی محیطی ممکن است دشوار باشد، اما ممکن است استفاده از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی، داروهای ضد تشنج و داروهای ضد افسردگی سودمند باشد.
استروژن
استروژن هورمونی است که تولید مثل زنانه را تنظیم کرده همچنین به ویژه در دوران قاعدگی، بارداری و یائسگی در طول زندگی تغییر می کند.
نوسانات سطح استروژن می تواند حساسیت به سرما را افزایش دهد، به ویژه هنگامی که زنان به پایان چرخه باروری خود می رسند.
در دوران پیش از یائسگی هم، نوسانات استروژن می تواند منجر به شروع ناگهانی گرگرفتگی و به دنبال آن کاهش شدید دمای بدن شود. تصور می شود که این افت ناشی از اثر استروژن بر گیرنده های عصبی است که گشاد شدن و باریک شدن رگ های خونی را تنظیم می کند.
همین نوسانات ممکن است توضیح دهنده این مسئله باشند که چرا برخی افراد دقیقاً قبل از شروع قاعدگی خود دچار عدم تحمل سرما می شوند. فاز لوتئال که درست بعد از تخمک گذاری اتفاق می افتد، زمانی است که سطح استروژن در اوج خود است. این تغییرات شدید هورمونی می تواند منجر به علائمی مانند افزایش سردی و لرز شود.
پنومونی
هنگامی که شما به عفونتی مانند آنفولانزا یا گاستروانتریت مبتلا باشید، ممکن است تمام بدن شما احساس سرما کند، حتی زمانی که در تب می سوزید، ممکن است احساس سرما در بدن خود را تجربه کنید و آنقدر شدید باشد که شما نتوانید آن را متوقف کنید.
احساس سرما در طول عفونت تا حد زیادی به دلیل مصرف انرژی اضافی برای کمک به مبارزه با عفونت است. از طرفی همچنان عوامل عفونی در خون وجود دارند.
عفونت های باکتریایی ممکن است خود به خود برطرف شوند یا نیاز به آنتی بیوتیک داشته باشند. عفونت‌های ویروسی رایج اغلب به خودی خود بهبود می یابند، اما در برخی موارد ممکن است از استفاده از داروهای ضد ویروسی مفید واقع شود.
فیبرومیالژیا
فیبرومیالژیا یک بیماری مزمن است که باعث درد در سراسر بدن و همچنین مشکلات حافظه، خستگی و مشکل خواب می شود. علت فیبرومیالژیا ناشناخته است، اما تصور می‌شود که در نتیجه عوامل متعددی از جمله ژنتیک، اختلالات خلقی، بیماری‌های گذشته و عدم تعادل شیمیایی رخ داده که باعث افزایش حساسیت درد می‌شود.
تحقیقات نشان داده که افراد مبتلا به فیبرومیالژیا اغلب در سازگاری با تغییرات دما مشکل داشته و سطوح بالایی از عدم تحمل گرما و سرما را تجربه می کنند. تصور می‌شود که این امر توسط فرآیندی به نام مهار درد ایجاد می‌شود که در آن سیستم عصبی سیگنال‌های درد را هر زمان که با درد مزمن مواجه می‌شود کند می‌کند.
این حالت، به نوبه خود، می تواند منجر به عدم تحمل سرما با کاهش سرعت واکنش بدن به دما رخ دهد. از آنجایی که بدن پاسخ سریعی به این حالت ندارد، ممکن است فرد به مراتب شدیدتر از دیگران احساس سرما کند.
فیزیوتراپی، کاهش استرس و داروهایی مانند داروهای ضد افسردگی و شل‌کننده‌های عضلانی ممکن است به افراد مبتلا به فیبرومیالژیا در مدیریت بهتر علائم کمک کند.
چنان چه احساس همیشگی سرما در بدن تان آزار دهنده شده می توانید با متخصصین داخلی طبینجا در این باره به صورت آنلاین مشورت نمایید.
