پدیده رینود شرایطی است که با گرفتگی عروق شناخته می شود. این گرفتگی عروق یک انقباض ناگهانی عروق خونی است که به طور شدیدی جریان خون ورودی به انگشتان دست و پا را کاهش داده و باعث سفید شدن انگشتان دست می شود. این شرایط غالبا با قرار گیری در معرض سرما تحریک شده اما همچنین می تواند توسط فشار فیزیکی یا احساسی آغاز شود. سیگار کشیدن یکی دیگر از عوامل خطر ابتلای به این شرایط محسوب می گردد.
انواع رینود
1) رینود اولیه یا بیماری رینود:
امکان وجود بیماری رینود به عنوان یک شرایط مجزا وجود داشته که در این صورت بیماری رینود اولیه شناخته می شود. این بیماری غالبا در زنان و افرادی که در مناطق سردسیر زندگی می کنند، مشاهده می شود. در این وضعیت، علائم معمولا خفیف خواهد بود.
2) رینود ثانویه یا پدیده یا سندرم رینود:
این حالت هم چنین در زنان و مردان مبتلا به بیماری های خود ایمن یا بیماری های بافت همبند با احتمال بیشتری رخ می دهد. این وضعیت اغلب به بافت های همبند بدن حمله می کند مانند بیماری های لوپوس یا آرتریت روماتوئید. اگر چه این حالت از شیوع کمتری برخوردار است ولی با این وجود قادر است مشکلات شدید سلامتی را ایجاد کند. مواردی مانند قانقرن و زخم های پوستی از این دست هستند. این اتفاقات زمانی رخ می دهند که سلول ها و بافت های انگشتان دست و پا به علت کمبود اکسیژن می میرند.
علائم رینود
به دنبال این شرایط شما ممکن است متوجه موارد زیر در خود شوید:
- انگشتان دست و پای سرد
- شروع به آبی یا سفید شدن انگشتان دست در زمان سرد شدن یا تحت فشار روانی بودن (در صورت گرم کردن، قرمز می شوند)
- شروع به خارش یا گزگز انگشتان دست و پا در هنگام گرم کردن
علت رینود اولیه
در صورتی که بخواهیم این شرایط را به صورت ساده برای شما توضیح دهیم بایستی بگوییم که در زمان سرما، بدن شروع به حفظ حرارت بدن می کند. یکی از راهکارهای بدن برای حفظ گرما، آهسته کردن سرعت جریان خون از قلب به سمت دست ها و پاها است. در نتیجه این کار شبکه شریان های کوچک حمل کننده خون به این نقاط تنگ تر شده و از طریق پوست حرکت می کنند. این وضعیت پاسخ کنترل کننده رگ ها نامیده می شود.
افرادی که به رینود مبتلا هستند پاسخ بدنی آنها به این وضعیت خاموش است. شریان های آنها کوچکتر از حد نرمال شده و سریعتر از حالت طبیعی می گردند. در نتیجه این شرایط انگشتان دست و پا احساس بی حسی و تغییر رنگ به سفید یا آبی دارند. این وضعیت معمولا حدود 15 دقیقه به طول می انجامد و زمانی که شریان ها آرام شده و بدن شما گرم شود انگشتان شما قبل از بازگشت به حالت عادی احساس گزگز کرده و قرمز می شوند. ممکن است تغییراتی در ژن‌هایی داشته باشید که پاسخ های بدنی شما را کنترل کنند، اما پزشکان ارتباطی بین این و رینود پیدا نکرده‌اند.
علت رینود ثانویه
رینود ثانویه به همین صورت عمل می کند، اما شما آن را در نتیجه یک بیماری دیگر مشاهده می کنید. شرایطی که احتمال ابتلای شما به رینود ثانویه را افزایش می دهد عبارتند از:
بیماری های بافت همبند
اگر به اسکلرودرمی یا یک بیماری نادر که باعث سفت شدن پوست و ایجاد زخم می شود، مبتلا باشید احتمال ابتلا به این نوع رینود در شما بیشتر خواهد شد. لوپوس، آرتریت روماتوئید و سندرم شوگرن نیز احتمال ابتلای به آن را افزایش می دهند.
بیماری شریان
این شامل آترواسکلروز یا تجمع پلاک در رگ های خونی است که قلب شما را تغذیه می کند. بیماری برگر، که باعث التهاب در رگ های خونی دست و پا می شود. و فشار خون ریوی اولیه، نوعی فشار خون بالا هستند که بر شریان های ریه شما تأثیر می گذارند.
سندرم تونل کارپال
فشار روی یک عصب اصلی به دست می تواند باعث بی حسی، درد شود و شما را نسبت به سرما حساس تر کند.
فعالیت تکراری یا لرزش
هر حرکتی که بارها و بارها انجام دهید، مانند تایپ کردن یا نواختن پیانو، می تواند باعث آسیب ناشی از استفاده بیش از حد شود. استفاده از ابزارهایی که ارتعاش می‌کنند، مانند چکش‌ها، همین‌طور است و می تواند باعث لرزش انگشتان سفید شود.
سیگار کشیدن
باعث باریک شدن رگ های خونی شما می شود.
صدمات
این شرایط شامل آسیب به دست ها یا پاهای شما در اثر شکستگی، جراحی یا سرمازدگی می شود.
مصرف داروهای خاص
شامل درمان های فشار خون بالا مانند مسدود کننده های بتا می شود. داروهای میگرن با ارگوتامین یا سوماتریپتان، داروهای ADHD، برخی از انواع شیمی درمانی و داروهای باریک کننده عروق خونی مانند داروهای سرماخوردگی بدون نسخه.
عوامل خطر برای رینود
زنان تا 9 برابر بیشتر از مردان به این شرایط و به دنبال آن سفید شدن انگشتان دست مبتلا می شوند.
افراد در هر سنی ممکن است به رینود اولیه مبتلا شوند، اما این وضعیت معمولا در سنین 15 تا 25 سالگی ظاهر می شود. افراد مبتلا به رینود ثانویه پس از 35 سالگی به آن مبتلا می شوند.
تشخیص
اگر پزشک شما گمان کند که به رینود مبتلا هستید، در مورد علائم شما سؤالاتی پرسیده و سفید شدن انگشتان دست شما را مورد بررسی قرار می دهد. همچنین ممکن است از یک ذره بین مخصوص به نام درموسکوپ برای مشاهده رگ های خونی اطراف ناخن استفاده کرده و اندازه و شکل آنها را از لحاظ طبیعی بودن بررسی نمایند.
درمان سفید شدن انگشتان دست
اهداف درمان سفید شدن انگشتان دست شامل پیشگیری از حملات یا محدود کردن آنها در صورت وقوع خواهد بود. این حالت معمولاً به معنای گرم و خشک نگه داشتن دست ها و پاها، کنترل استرس و ورزش منظم است.
دارو
ممکن است پزشک از شما بخواهد از مصرف برخی داروها، از جمله داروهای سرماخوردگی بدون نسخه که حاوی سودوافدرین هستند، خودداری کنید. آنها می توانند با باریک شدن رگ های خونی علائم شما را بدتر کنند.
اگر مبتلا به رینود ثانویه باشید، پزشک ممکن است داروهایی را برای کنترل فشار خون و شل کردن عروق خونی شما تجویز نماید. اگر در نتیجه روی پوست خود زخم می‌زنید، ممکن است لازم باشد از کرم حاوی یکی از این داروها استفاده کنید. این داروها عبارتند از:
مسدود کننده های کانال کلسیمی به عنوان مثال می توان به نیفدیپین، آملودیپین و فلودیپین اشاره کرد.
وازودیلاتورها که این داروها شامل داروی فشار خون لوزارتان، داروی اختلال نعوظ سیلدنافیل، فلوکستین ضد افسردگی و دسته ای از داروها به نام پروستاگلاندین ها هستند. سایر موارد شامل یک کرم نیتروگلیسیرین است که می توانید روی انگشتان خود بگذارید تا به بهبود زخم کمک کند.
عمل جراحی
اگر وضعیت شما پس از این مراحل بهبود نیافت و در معرض خطر مشکلات شدید، مانند از دست دادن بخش‌هایی از انگشتان دست یا پا هستید، پزشک ممکن است جراحی را در نظر بگیرد. این روش ها شامل بریدن اعصاب رگ های خونی در پوست برای محدود کردن میزان باز و بسته شدن آنها خواهد بود. پزشک همچنین ممکن است داروهایی را به دست یا پاهای شما تزریق کند تا آن اعصاب را مسدود نماید.
درمان خانگی رینود
این مراحل همچنین می توانند به شما در کنترل وضعیت تان کمک نمایند:
- از دود سیگار دوری کنید.
- برای تقویت گردش خون ورزش کنید.
- استرس تان را مدیریت کنید.
- سعی کنید دمای بدن تان را در محدوده متعادلی ثابت نگه دارید.
- در هنگام سرما از لباس های گرم استفاده کنید.
- از مصرف برخی داروها پرهیز کنید: داروهای ضداحتقان با فنیل افرین، قرص های لاغری، داروهای میگرن با ارگوتامین، داروهای گیاهی با افدرا و داروی فشار خون کلونیدین همگی می توانند رگ های خونی شما را باریک کنند.
- برای شستشوی دستان خود از آب گرم استفاده کنید.
در صورتی که نگران سفید شدن انگشتان دست خود هستید، می توانید با متخصصین ارتوپدی طبینجا در این باره مشورت نمایید.
