نکاتی که مادران فاویسمی باید بدانند

0
7,684
515751.jpeg alt_text
515751.jpeg caption

بیماری فاویسم یک بیماری وراثتی وابسته به x است که که در مردان به دلیل داشتن یک کروموزوم x شایع تر است و زنان اغلب ناقل این بیماری هستند. شیوع این بیماری در نواحی شمالی و جنوبی کشور بیشتر است. در واقع این بیماری به دلیل کمبود آنزیم گلوکز شش فسفات دهیدروژناز (G6PD)، یکی از آنزیم های گلبول های قرمز خون، ایجاد می شود. این آنزیم نقش مهمی در حفظ کردن ذخایر داخل سلولی همانند گلوتایین احیا شده دارد، و کمبود آن باعث آسیب دیدن غشا و همولیز ناگهانی گلبول های قرمز می شود. 24-48 ساعت بعد از مصرف برخی مواد غذایی محرک این بیماری، مانند باقالا یا مواد غذایی دیگری که حاوی مواد اکسیدکننده گلبول های قرمز هستند، علائم بیماری فاویسم بروز پیدا می کنند. این بیماری مسری نیست و فرد مبتلا در مواقع دیگر هیچ نشانه ای از بیماری ندارد. این بیماری در موارد حاد می تواند سبب مرگ فرد مبتلا شود.

این بیماری طبق تقسیم بندی ارائه شده از سوی سازمان بهداشت جهانی، براساس فعالیت آنزیم G6PD به 5 دسته تقسیم شده است:

1) کمبود شدید (فعالیت آنزیم < 10%)، همولیز و آنمی مزمن

2) کمبود شدید (فعالیت آنزیم < 10%)، همولیز متناوب 

3) کمبود خفیف (60 > فعالیت آنزیم >10)، همولیز در صورت مواجهه با عوامل محرک بیماری 

4) بدون کمبود، فاقد عوارض بالینی

5) افزایش فعالیت آنزیم، فاقد عوارض بالینی

علائم فاویسم براساس شدت بیماری متفاوت است. در حالت خفیف فرد علائمی مانند خستگی، ضعف و بی حالی، سردرد، تب، تهوع و معده درد خواهد داشت. در صورتی که زمان بیماری طولانی شود علائمی مانند ادرار تیره رنگ، زرد شدن پوست و احساس کوفتگی بروز پیدا می کند و در صورت عدم درمان، ممکن است فرد به کما رفته و نیاز به تزریق خون داشته باشد. کم خونی ناشی از این بیماری می تواند آسیب های جدی به کبد و کلیه وارد کند و در موارد مزمن و شدید، علاوه بر علائم مذکور، فرد دچار سنگ کیسه صفرا، بزرگ شدن طحال، نارسایی کلیه، آب مروارید و نقص در گلبول های قرمز می شود.

تشخیص فاویسم

تشخیص این بیماری از طریق آزمایش خون و اندازه گیری سطح آنزیم G6PD انجام می شود. با توجه به ارثی بودن این بیماری، در صورتی که در یک خانواده یک فرد به این بیماری مبتلا است، بهتر است سایر اعضای خانواده نیز آزمایش خون دهند. کودکان زیر یک سال ممکن است از طریق خوردن شیر مادر به این بیماری مبتلا شوند اما سن شایع این بیماری 1-10 سالگی می باشد. به همین دلیل لازم است مادران بدانند که مصرف چه غذاهایی می تواند سبب بروز علائم بیماری شود. این بیماری درمان ندارد و بهترین راه پیشگیری از بروز آن است. برای جلوگیری از بروز این بیماری، باید از مصرف مواد غذایی تشدید کننده آن پرهیز کرد. یکی از مهم ترین مواد غذایی محرک این بیماری باقلا است، البته گرد گیاه و یا خوردن گوشت حیوانی که باقلا خورده است نیز برای برخی افراد می تواند ایجاد مشکل کند. فرد مبتلا به این بیماری بهتر است حبوباتی مانند سویا، لوبیا، نخودفرنگی، عدس و لپه را مصرف نکند زیرا تشخیص همولیز خفیف ناشی از این مواد مشکل است. همچنین فرد مبتلا لازم است از مصرف سوپ های آماده، سوسیس، کالباس، همبرگر، بادام زمینی، کنسرو، سس مایونز، کره مارگارین، مواد غذایی حاوی صمغ عربی، لسیتین سویا، صمغ گوار و ژلاتین گیاهی بپرهیزد. مواد غذایی حاوی سولفیت مانند آبمیوه های صنعتی، نوشابه، میوه های خشک شده و ترشی ها نیز جزو مواد غذایی منع شده برای بیماران فاویسمی هستند.  علاوه بر این، مواد غذایی حاوی منتول که از روغن نعنا گرفته شده و به عنوان افزودنی یا طعم دهنده به برخی مواد مانند خمیردندان، دهان شویه، آبنبات و … اضافه می شود، نیز برای این بیماران ممنوع است. افراد فاویسمی نباید از غذاهایی حاوی رنگ خوراکی آبی، متیلن بلو و تولوئیدن بلو استفاده کنند. همچنین از آنجایی که مصرف زیاد ویتامین C یا آسکوربیک اسید در دوزهای بالا سبب تشدید همولیز در این بیماران می شود، برای آنها خطرناک است. همچنین افراد مبتلا به فاویسم باید از مصرف زیاد ترکیبات گیاهی مانند چای سبز یا سیاه و عرق یا عصاره شیرین بیان بپرهیزند. کمبود آب بدن نیز باعث تشدید این بیماری می شود، بنابراین لازم است افراد مبتلا به فاویسم به میزان کافی آب و مایعات سالم بنوشند.

روش های پیشگیری و ممنوعیت های غذایی 

مادران فاویسمی باید به اندازه کافی با این بیماری، علائم، روش های پیشگیری و ممنوعیت های غذایی آن آشنا باشند. مادران شیرده باید از مصرف باقلا و آسپیرین بپرهیزند، همچنین دادن آسپیرین به کودکان هم بدون توصیه پزشک می تواند خطرناک باشد. مادران باید از تماس کودک با بنزین و مشتقات آن جلوگیری کنند و از نفتالین در لباس ها استفاده نکنند. شناخت عوامل محرک بیماری فاویسم و جلوگیری از مصرف و تماس کودک مبتلا به فاویسم با عوامل محرک از بروز علائم این بیماری جلوگیری می کند.

شما میتوانید با استفاده از سامانه طبینجا بصورت آنلاین از متخصص کودکان ما نوبت بگیرید.

Rate this post

ارسال یک پاسخ

لطفا دیدگاه خود را وارد کنید!
لطفا نام خود را در اینجا وارد کنید