برای اکثر والدین، بیدار شدن با صدای جیغ یک کودک یک اتفاق هشدار دهنده است، به ویژه هنگامی که تلاش برای دلداری دادن کودک با بی واکنشی و دست و پا زدن او مواجه می شوند. اما وحشت در خواب یک کابوس نیست و نوعی هراس شبانه به حساب می آید.
اگر چه لحظاتی که در وحشت شبانه می گذرد ممکن است برای والدین طولانی و استرس زا باشد اما حمله هراس شبانه معمولاً فقط چند دقیقه طول می کشد، پس از آن فرزند شما به سرعت به خواب می رود و صبح روز بعد هیچ خاطره ای از آن حمله نخواهد داشت.
والدین اغلب درباره ترس های شبانه سوالات و نگرانی هایی دارند، اما وحشت در خواب برای بزرگسالان نیز ممکن است به وجود بیاید. آگاهی از علل، پیامدها و تفاوت های آنها با سایر رفتارهای غیر معمول خواب می تواند به والدین در درک این دوره ها و نحوه مراقبت از فرزند کمک کند.
هراس شبانه چیست؟
هراس شبانه، که به آن وحشت در خواب نیز گفته می شود، نوعی پاراسومنیا است که به عنوان یک اختلال برانگیختگی طبقه بندی می شود و در هنگام خواب غیر REM رخ می دهد. آنها معمولاً در 3 تا 4 ساعت اول شب رخ می دهند.
شخصی که وحشت شبانه را تجربه می کند، ناگهان هنگام خواب علائم وحشت یا حملات پانیک مانند فریاد زدن، لرزیدن یا لگد زدن را نشان می دهد. این موارد معمولاً با علائم دیگری مانند تپش قلب شبانه و نفس نفس زدن، سرخ شدن پوست، تعریق، گشاد شدن مردمک ها و کشش عضلات همراه است.
اگرچه ممکن است کودک چشمان خود را باز کند و به نظر برسد از کسی یا چیزی در اتاق بشدت می ترسد، اما معمولاً به کسانی که سعی می کنند او را بیدار کنند یا آرامش ایجاد کنند پاسخ نمی دهد. آنها حتی ممکن است تلاش کنند که بجنگند یا فرار کنند که در این حین می توانند باعث آسیب تصادفی به خود یا اعضای خانواده شوند.
بیشتر وحشت در خواب حدود 10 دقیقه طول می کشد، اما در برخی از کودکان می تواند 30 تا 40 دقیقه ادامه یابد. پس از این دوره، کودکان اغلب به خواب عمیقی برمی گردند و به طور معمول هیچ خاطره ای از وحشت شبانه صبح روز بعد ندارند.
پیش بینی فراوانی وحشت در خواب می تواند سخت باشد. برخی از کودکان ممکن است آنها را به ندرت تجربه کنند در حالی که برخی دیگر ممکن است یک تا دو حمله در ماه داشته باشند.
تفاوت کابوس با وحشت در خواب
کابوس خواب های ناخوشایند یا ترسناکی هستند که باعث ناراحتی احساسی می شوند. برخلاف وحشت در خواب، کابوس ها معمولاً در هنگام خواب REM رخ می دهند و شامل رفتارهای فیزیکی یا صوتی نمی شوند. به خاطر سپردن جزئیات یا احساسات یک کابوس معمول است و برخی حتی ممکن است به رویاهای تکراری تبدیل شوند.
هر دو کابوس و وحشت در خواب از کودکی شروع می شود. تخمین زده می شود که 10 تا 50 درصد از کودکان 3 تا 5 ساله کابوس هایی می بینند که به قدری شدید است که باعث ایجاد مزاحمت برای والدین یا مراقبین آنها می شود. در حالی که وحشت در خواب کمتر رایج تلقی می شود اما، میزان شیوع آن به خوبی ثبت نشده است. به طور کلی، شیوع در کودکان 1 الی 5/6 درصد گزارش شده است. با این حال، یک مطالعه نشان داد که 40 درصد از کودکان زیر 5 سال ترس شبانه را تجربه می کنند.
عوامل خطر
وحشت شبانه می تواند افراد را در هر سنی تحت تأثیر قرار دهد، اما در کودکان خردسال از شیوع بیشتری نسبت به نوجوانان یا بزرگسالان برخوردار است.
وحشت در خواب کودکان
رایج ترین سنی که در آن وحشت های شبانه رخ می دهد، موضوعی است که مورد بحث است. بیشتر اوقات، این حمله ها در زمانی که کودک بین 4 تا 12 سال سن دارد ظاهر می شود و خود به خود در نوجوانی یا بلوغ برطرف می شود. با این حال، یک مطالعه اخیر نشان داد که شایع ترین سن برای ترس های شبانه 1.5 سال بود، به طوری که تا 35 درصد از کودکان در این سن قرار داشتند.
وحشت شبانه در نوجوانان
با وجود اینکه شواهد دقیقی در دست نیست، اما شیوع وحشت شبانه در کودکان بالای 12 سال به نظر کمتر است. بیشتر نوجوانانی که دچار وحشت شبانه هستند، آنها را در سنین کمتر تجربه کرده اند و با گذر سالیان، این حمله شبانه به نوجوانی آنها منتقل شده است. یک مطالعه توضیح می دهد که تنها 4 درصد از پاراسومنیا مانند ترس شبانه در دوران نوجوانی ادامه خواهد داشت. شروع جدید حمله های وحشت در خواب نوجوانان ممکن است مربوط به ضربه یا اختلال روانی باشد.
در این سنین، برخی از محیط های اجتماعی، مانند خواب شبانه در اردوهای تابستانی، ممکن است در یک نوجوان با سابقه وحشت شبانه احساس اضطراب یا خجالت کند. ممکن است مشورت با پزشک برای شناسایی عوامل محرک یا سایر بیماری های موثره در سلامت نوجوان مفید باشد.
وحشت شبانه در بزرگسالان
بزرگسالان وحشت شبانه را بسیار کمتر از کودکان خردسال تجربه می کنند. 2/2 درصد از بزرگسالان گزارش کرده اند که وحشت شبانه را تجربه کرده اند و تعداد بسیار کمی از افراد بالای 65 سال (<1) وحشت در خواب را توصیف می کنند.
بزرگسالان با سابقه ترس در شب در دوران کودکی ممکن است دوره های عود شونده تجربه کنند که به دلیل استرس، محرومیت از خواب یا وجود اختلال خواب دیگری ایجاد می شود. در مورد نوجوانان، وحشت خواب در بزرگسالان ممکن است با نگرانی های خاصی همراه باشد، زیرا در صورت بروز رفتار خشونت آمیز در طول دوره، بیشتر در معرض آسیب به خود یا سایر اعضای خانواده قرار می گیرند. نوجوانان و بزرگسالان به ندرت ممکن است جزئیات وحشت در خواب را به خاطر بیاورند.
علت وحشت در خواب
مانند سایر موارد پاراسومنیا، شواهدی وجود دارد که وحشت شبانه دارای مولفه ژنتیکی بوده و احتمالاً در افرادی که سابقه خانوادگی پاراسومنیا دارند، به ویژه والدین یا خواهر و برادر، بیشتر اتفاق می افتد.
علاوه بر این، افرادی که دارای اختلالات خواب دیگری مانند حمله شبانه آسم، آپنه انسدادی خواب، سندرم پای بی قرار یا رفلاکس معده هستند، در افراد دارای وحشت شبانه به طور فزاینده ای شناخته شده است. به ویژه، اختلال تنفسی آپنه انسدادی خواب (OSA) در بیش از نیمی از کودکانی که به دلیل ترس از خواب به پزشک مراجعه می کنند، وجود داشته است.
به طور کلی، برخلاف آنچه در سایر انواع پاراسومنیا ارائه شده است، هیچ ارتباط معنی داری بین وحشت شبانه و اختلالات روانی وجود ندارد.
در حالی که شرایط توصیف شده در بالا می تواند فرد را مستعد ابتلا به پاراسومنیا کند، عوامل متعددی حاکی از محرکی برای آن بوده است مانند:
- تب
- کم خوابی
- اضطراب جدایی در کودکان
- دوره های ناراحتی احساسی یا درگیری
- اختلال در برنامه خواب
- مصرف داروهای خاص
- سوء مصرف الکل
- سردردهای میگرنی
- آسیب سر
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
اکثر کودکان بدون درمان از دوره وحشت در خواب پیشی می گیرند و میزان شیوع در نوجوانان و بزرگسالان به شدت کاهش می یابد. با این حال، همیشه باید به دنبال مشاوره پزشکی در مورد ترس های شبانه باشید، به ویژه در موارد زیر:
- حمله هایی که 2 بار یا بیشتر در هفته رخ می دهد.
- حمله هایی که منجر به آسیب می شوند.
- وحشت شبانه که با راه رفتن شبانه در خواب یا صحبت کردن در خواب همراه است.
- فرد دچار اختلال در خواب و یا خواب آلودگی در روز یا مشکلات عملکردی شده است.
درمان وحشت در خواب
روش های مختلفی برای مقابله با وحشت در خواب وجود دارد. بهتر است در این باره با پزشک خود همکاری کنید تا درمان را بر اساس نیازهای خاص شما تنظیم کند. دانستن نحوه پاسخگویی در لحظه به وحشت شبانه، برای به حداقل رساندن وقایع نامطلوب می تواند مفید واقع شود. اما خوشبختانه این حمله ها عموماً خود محدود شونده هستند.
آیا باید کودکی که دچار وحشت در خواب شده را بیدار کرد؟
وقتی کودک دچار وحشت در خواب می شود، طبیعی است که بخواهید او را آرام کنید. بهتر است در نزدیکی آنها بمانید و اطمینان حاصل کنید که آنها نمی افتند و به خود آسیبی نمی رسانند. با این حال، سعی نکنید کودک را در حالت وحشت در خواب بیدار کنید. تلاش برای بیدار کردن ممکن است این حمله ها را طولانی تر کرده یا باعث واکنش فیزیکی شود که می تواند منجر به آسیب شود. اغلب این حمله ها کوتاه هستند و کودک شما به سرعت به خواب می رود.
اگر وحشت در خواب بارها و بارها اتفاق می افتد، با برداشتن وسایل احتمالی خطرناک و محکم کردن درها و پنجره ها، مطمئن شوید که اتاق خواب کودک شما محیطی امن است. اطمینان حاصل کنید که سایر مراقبین و اعضای خانواده نیز در هنگام برخورد با چنین شرایطی، چگونه با کودک برخورد کنند.
اگر نیازمند راهنمایی در این باره هستید می توانید با روانشناسان طبینجا مشورت نمایید.
