همه آن چیزی که باید در مورد پیوند قرنیه بدانید

0
1,546
پیوند قرنیه

قرنیه پنجره شفاف و جلویی چشم است که به تمرکز نور در چشم برای مشاهده دقیق تر کمک می کند. قرنیه از لایه های سلولی مختلفی ساخته شده که این لایه ها برای عمل محافظت از چشم و فراهم کردن دید واضح با هم عمل می کنند.

برای داشتن یک دید خوب، قرنیه باید شفاف، صاف و سالم باشد. اگر زخم، تورم یا آسیبی در لایه قرنیه وجود داشته باشد، نور به درستی به چشم متمرکز نخواهد شد. در نتیجه دید تار شده یا دید ناپیدایی وجود خواهد داشت.
اگر قرنیه قابل التیام یا ترمیم نباشد، چشم پزشک ممکن است پیوند قرنیه را توصیه نماید. در عمل پیوند قرنیه این لایه از چشم با یک قرنیه شفاف و سالم از اهداکننده انسانی جایگزین می گردد.

اهداکننده انسان قرنیه، افرادی هستند که تصمیم می‌گیرند قرنیه‌های خود را پس از مرگ به افرادی که به آن نیاز دارند اهدا کنند. البته قبل از انجام پیوند عضو تمام قرنیه های اهدایی به دقت مورد آزمایش قرار می گیرند تا از سالم و قابل استفاده بودن آنها اطمینان حاصل گردد.

انواع مختلفی از عمل پیوند قرنیه وجود دارد. در برخی موارد تنها لایه های جلویی و میانی قرنیه جایگزین شده، در برخی دیگر، تنها لایه داخلی برداشته و گاهی اوقات، کل قرنیه نیاز به تعویض خواهد داشت.

علت مشکلات قرنیه

بیماری و جراحات چشمی می تواند به قرنیه آسیب برساند. در ادامه برخی از مشکلات رایج چشمی که می تواند منجر به آسیب دیدگی قرنیه شود، آورده شده است:

  • قوز قرنیه، جایی که قرنیه به جای داشتن حالتی گنبدی شکل، مخروطی شکل می گردد.
  • دیستروفی فوکس، که در آن سلول های لایه داخلی قرنیه به طور موثری عمل نمی کنند.
  • عفونت یا آسیب های چشمی که باعث زخمی شدن قرنیه می شود.
  • جراحی قبلی قرنیه یا سایر جراحی های چشمی که به قرنیه آسیب رسانده اند.

انواع جراحی پیوند قرنیه

پیوند قرنیه با ضخامت کامل

اگر هر دو لایه جلویی و داخلی قرنیه آسیب دیده باشد، ممکن است تمام قرنیه شما نیاز به تعویض داشته باشد. به این عمل کراتوپلاستی نفوذی (PK) یا پیوند قرنیه با ضخامت کامل می گویند. قرنیه بیمار یا آسیب دیده برداشته شده و سپس قرنیه شفاف اهدا کننده در جای آن دوخته می شود.

PK نسبت به سایر انواع پیوند قرنیه دوره نقاهت طولانی تری دارد. بازگشت کامل بینایی پس از PK و دید چشم بعد از عمل پیوند قرنیه ممکن است تا یک سال یا بیشتر طول بکشد.

با این عمل جراحی پیوند قرنیه، خطر رد عضو پیوندی نسبت به سایر انواع پیوند کمی بیشتر است. این حالت زمانی رخ می دهد که سیستم ایمنی بدن به بافت جدید قرنیه حمله کند.

پیوند قرنیه با ضخامت جزئی

گاهی اوقات لایه های جلویی و میانی قرنیه آسیب می بینند. در این حالت فقط آن لایه ها حذف خواهند شد. لایه اندوتلیال یا لایه پشتی نازک در جای خود نگه داشته می شود. این پیوند را کراتوپلاستی لایه‌ای قدامی عمیق (DALK) یا پیوند قرنیه با ضخامت جزئی می‌نامند. DALK معمولا برای درمان قوز قرنیه یا برآمدگی قرنیه توصیه می شود.

زمان بهبودی پس از DALK کوتاهتر از پیوند کامل قرنیه خواهد بود. همچنین خطر رد عضو پیوندی جدید کمتر است.

کراتوپلاستی اندوتلیال

در برخی از بیماری های چشمی، داخلی ترین لایه قرنیه به نام اندوتلیوم آسیب می بیند. این فرآیند باعث متورم شدن قرنیه و تحت تأثیر قرار گرفتن بینایی خواهد شد. کراتوپلاستی اندوتلیال جراحی برای جایگزینی این لایه قرنیه با بافت اهداکننده سالم است. این روش به عنوان پیوند جزئی شناخته می شود چرا که تنها این لایه داخلی بافت جایگزین می گردد.

چند نوع کراتوپلاستی اندوتلیال وجود دارد. آنها به عنوان شناخته شده اند:

  1. DSEK (یا DSAEK) کراتوپلاستی اندوتلیال، تخلیه Descemet’s (خودکار)
  2. DMEK کراتوپلاستی اندوتلیال غشایی Descemet

هر نوع سلول آسیب دیده ای را از لایه داخلی قرنیه به نام غشای Descemet حذف می کند. لایه آسیب دیده قرنیه از طریق یک برش کوچک برداشته شده، سپس بافت جدید در جای خود قرار می گیرد. در صورت انجام این نوع عمل جراحی تنها چند بخیه برای بستن برش مورد نیاز خواهد بود. در این عمل بخش اعظم قرنیه دست نخورده باقی خواهد ماند. این امر خطر رد شدن سلول های قرنیه جدید پس از جراحی را کاهش می دهد.

نکته ای که بایستی به آن دقت کنید این است که با انجام جراحی DSEK/DSAEK، پیوند و قرار دادن بافت اهداکننده آسان‌تر خواهد بود، چرا که ضخیم‌تر از بافت اهداکننده در جراحی DMEK است.

در جراحی DMEK، بافت اهداکننده نازک بوده اما پیوند آن دشوارتر است، در نتیجه بهبودی سریع‌تر رخ می دهد زیرا بافت پیوندی نازک‌تر است.
جراح چشم نوع عمل جراحی را بر اساس وضعیت قرنیه شما انتخاب خواهد کرد.

اقدامات قبل از انجام پیوند قرنیه

چشم پزشک در مورد روند جراحی با شما صحبت خواهد کرد. در مورد علت نیاز داشتن شما به این جراحی و اینکه چگونه قادر به بهبود شرایط شما خواهد بود. اینکه در طول و بعد از جراحی انتظار چه شرایطی را باید داشته باشید، مواردی هستند که می توانید در مورد آنها با متخصص چشم خود صحبت کنید.

زمانی که تصمیم به پیوند قرنیه گرفتید، تاریخی برای انجام جراحی در نظر گرفته می شود. اگر اهداکننده خوب قرنیه در آن زمان برای شما آماده نباشد، ممکن است تاریخ عمل به زمان دیگری موکول شود.

در مورد تمام داروهای مصرفی خود با پزشکتان صحبت کنید. پزشک به شما خواهد گفت که آیا می توانید قبل از جراحی به مصرف آنها ادامه دهید یا خیر.

ممکن است لازم باشد قبل از جراحی استفاده از داروهای رقیق کننده خون را متوقف کنید یا برای معاینه فیزیکی و شاید آزمایش های دیگر به پزشک عمومی یا خانواده خود مراجعه کنید. انجام این اعمال برای اطمینان از سلامت کافی برای انجام جراحی پیوند مورد نیاز خواهد بود.

شما بعد از جراحی پیوند قادر به رانندگی نخواهید بود، بنابراین مقدمات رسیدن به خانه را فراهم کنید.

آمادگی انجام عمل پیوند قرنیه

روش انجام پیوند به صورت سرپایی صورت خواهد گرفت. قطره چشمی در چشم شما ریخته شده و ممکن است داروهای دیگری برای کمک به آرامش شما داده شود.

جراح چشم از بی حسی موضعی یا عمومی برای اینکه دردی را احساس نکنید، استفاده خواهد کرد. سپس او دستگاهی را روی چشم شما قرار داده و آن را باز نگه می دارد. با وجود اینکه چشم شما باز است، به دلیل بیهوشی بسیار کم اصلاً چیزی را نخواهید دید.

جراح چشم، نحوه پیوند قرنیه اهداکننده سالم را بر اساس نیاز خاص شما انتخاب خواهد کرد.
در برخی موارد، او ممکن است بخشی دایره‌ای از قرنیه شما را برداشته و آن را با قسمتی از قرنیه اهداکننده جایگزین کرده و سپس آن را در جای خود بخیه بزند.

گاهی اوقات او تنها یک لایه بسیار نازک از سلول ها را از جلوی قرنیه جدا می کند، آنها را با بافت اهدا کننده جایگزین کرده و سپس در جای خود بخیه می زند.

در موارد دیگر، تنها لایه داخلی آسیب دیده قرنیه برداشته شده و یک دیسک نازک از بافت دهنده سالم در سطح پشت قرنیه قرار می گیرد. سپس یک حباب هوا در چشم قرار می گیرد تا این لایه سلولی جدید را در جای خود فشار دهد تا قرنیه بتواند به درستی بهبود یابد.

گاهی اوقات چشم پزشک ممکن است سایر مشکلات چشمی مانند آب مروارید را در طی همان جراحی ترمیم کند.
پس از جراحی، چشم پزشک معمولاً یک محافظ روی چشم شما می‌چسباند تا به طور ایمنی آن را بپوشاند. پس از جراحی تحت نظر قرار خواهید گرفت تا مطمئن شوید که پس از بیهوشی بهبود یافته اید و می توانید با خیال راحت به خانه بروید.

چشم پزشک توضیح خواهد داد که برای مراقبت از خود در خانه پس از جراحی چه کارهایی باید انجام دهید.

اقدامات بعد از عمل پیوند قرنیه

روز بعد از جراحی پیوند قرنیه، باید به مطب چشم پزشک مراجعه کنید تا چشمان شما مورد بررسی قرار گیرند.
بخیه های حاصل از جراحی ممکن است نیاز به برداشتن نداشته باشند. این بستگی به سرعت بهبودی، سلامت چشم و نوع بخیه های استفاده شده خواهد داشت.

در حین بهبودی پس از جراحی، موارد زیر را برای مراقبت از چشم خود باید انجام دهید:

  • قطره چشم را دقیقاً همانطور که چشم پزشک تجویز کرده، استفاده کنید.
  • چشم خود را فشار یا مالش ندهید.
  • در صورت نیاز، از داروهای مسکن بدون نسخه استفاده کنید. از پزشک خود بپرسید مصرف کدام داروها برای شما بی خطر است.
  • برای محافظت از چشمان خود از عینک یا محافظ چشم استفاده کنید.
  • با چشم پزشک خود در مورد اینکه چه زمانی می توانید به روال عادی روزانه خود بازگردید صحبت کنید.
  • بسته به نوع پیوند شما، ممکن است مجبور شوید برای مدتی بعد از جراحی به پشت بخوابید. این به بافت اهداکننده جدید در جای خود کمک می کند.

اگر نگرانی یا سوالی در مورد نحوه مراقبت از خود در خانه دارید، با چشم پزشک در این باره مشورت کنید.
بسته به نوع پیوندی که انجام داده اید و نحوه بهبودی چشم شما، بهبودی کامل از این جراحی ممکن است یک سال یا بیشتر طول بکشد.

عوارض پیوند قرنیه

سوالی که مطرح می شود این است که آیا پیوند قرنیه خطرناک است؟ رد عضو زمانی است که سیستم ایمنی بدن بافت پیوندی را تشخیص داده و سعی در از بین بردن آن می کند. رد عضو برای حداکثر 3 نفر از هر 10 نفری که پیوند کامل ضخامت داشته اند ممکن است مشکل ساز گردد. این خطر در جراحی های ضخامت جزئی کمتر به وجود می آید.

علائم هشدار دهنده رد پیوند عبارتند از:

  • چشم درد
  • حساسیت فوق العاده به نور
  • قرمزی چشم
  • دید کدر یا مه آلود

در صورت داشتن هر یک از این علائم فوراً به چشم پزشک خود اطلاع دهید. او ممکن است بتواند رد عضو را با دارو متوقف کند.

گاهی اوقات پیوند عضو می تواند باعث مشکلات چشمی دیگری گردد مانند:

  • عفونت
  • خون ریزی
  • جدا شدن شبکیه (مواردی که باعث دور شدن بافت پوشش پشت چشم از آن می شود)
  • گلوکوم (با افزایش فشار داخل چشم)

حتی زمانی که پیوند به طور مناسبی عمل کند، سایر مشکلات چشمی می تواند کیفیت بینایی شما را محدود کند. به عنوان مثال، قرنیه جدید ممکن است به طور منظمی خمیده نشود (شرایطی به نام آستیگماتیسم). یا ممکن است یک بیماری چشمی مانند دژنراسیون ماکولا، گلوکوم یا رتینوپاتی دیابتی داشته باشید.

برخی افراد ممکن است به بیش از انجام یک عمل پیوند نیاز داشته باشند. پیوند اول ممکن است رد شود یا مشکلات دیگری همزمان با آن رخ دهد. با این حال، پیوند تکراری نسبت به پیوند اول، نرخ رد بالاتری دارد.

منبع

چنان چه مشکلات چشمی برایتان آزاردهنده شده می توانید با متخصصین چشم طبینجا در این باره بصورت آنلاین مشورت نمایید.

Rate this post

ارسال یک پاسخ

لطفا دیدگاه خود را وارد کنید!
لطفا نام خود را در اینجا وارد کنید