روش‌های کمک باروری
امروزه با پیشرفت علم پزشکی نازایی به امری قابل درمان تبدیل شده است؛ زنان و مردانی که در گذشته بنا به دلایل مختلف قادر به فرزندآوری نبودند، با امکاناتی که در حال حاضر در زمینه کمک باروری فراهم شده است، می‌توانند صاحب فرزند شوند. در متن پیش رو قصد داریم شما را با روش‌ها کمک باروری آشنا کنیم.
در این مقاله می‌خوانید:
- ناباروری چیست؟
- روش‌های درمان ناباروری کدام اند؟
ناباروری چیست؟
ناباروری یا نازایی به حالتی گفته میشود که زوجین پس از بارها رابطه جنسی محافظت‌نشده باردار نشده باشند؛ معمولا درصورتی که پس از 12 ماه تلاش بدون استفاده از هرگونه وسایل پیشگیری از بارداری، حاملگی رخ ندهد، گفته میشود که زوج دچار نازایی هستند. ممکن است یکی از آن دو مشکل داشته باشد و یا زن قادر به حفظ بارداری تا ماه آخر نباشد.
تخمین زده شده است که در کشور آمریکا حدود 10 درصد از زنان بین 15 تا 44 سال برای بارداری مشکل دارند. در سطح جهان بین 8 تا 12 درصد از زوجین دچار مشکلات باروری هستند. بین 45 تا 50 درصد از زوجین به دلیل عوامل مربوط به مرد قادر به باروری نیستند در این مواقع باید از روش‌های کمک باروری استفاده نمایند.
روش‌های درمان ناباروری کدام اند؟
در حال حاضر روش‌های کمک باروری بسته به علت زمینه‌ای برای کمک به باروری در دسترس است. نوع درمان انتخابی به عوامل مختلفی از قبیل سن، طول مدت ناباروری و وضعیت عمومی سلامتی دو فرد بستگی دارد.
تکرار مقاربت
ممکن است به زوجین پیشنهاد شود که در روزهای نزدیک به تخمک گذاری مجدد مقاربت کنند. اسپرم از زمانی که وارد بدن زن میشود، می‌تواند 5 روز زنده بماند. این در حالی است که تخمک آزادشده از فرآیند تخمک‌گذاری تنها یک روز زنده می‌ماند. بنابراین در تئوری به نظر می‌رسد فقط همین 6 روز حوالی تخمک‌گذاری بارداری محتمل است.
با این حال مطالعات نشان داده است بهترین زمان برای اقدام به بارداری دو روز قبل از تخمک گذاری و یک روز بعد از تخمک‌گذاری است.
درمان‌های ناباروری برای مردان
درمان وابسته به علت زمینه‌ای است:
اختلال نعوظ یا انزال زودرس
درمان شامل دارو و رفتار درمانی و یا هر دو باهم است.
واریکوسل
در این موارد انجام جراحی برای رفع واریکوسل می‌تواند کمک‌کننده باشد.
انسداد مجرای انزالی
در این حالت اسپرم می‌تواند به طور مستقیم از بیضه‌ها خارج شده و در آزمایشگاه با تخمک لقاح یابد.
انزال رتروگراد (اسپرم به درون مثانه برمی‌گردد)
در این حالت اسپرم می‌تواند به طور مستقیم از درون مثانه خارج شده و در آزمایشگاه با سلول تخمک لقاح یابد.
جراحی اپیدیدیم مسدود
اپی دیدیم مجرایی است که وظیفه حمل و جابجایی اسپرم‌ها را به عهده دارد. در صورتی که این مجرا انسداد داشته باشد، انزال به خوبی رخ نمی‌دهد. در این صورت جراحی برای رفع انسداد می‌تواند کمک‌کننده باشد.
درمان ناباروری در زنان
در این حالت ممکن است تخمک‌گذاری در زن تحریک شود:
کلومیفن
این دارو در افرادی استفاده میشود که تخمک‌گذاری ضعیفی دارند یا اصلا تخمک‌گذاری ندارند؛ مثل زنان مبتلا به سندروم تخمدان پلی‌کیستیک یا همان PCOS . این دارو با تحریک غده هیپوفیز برای ترشح هورمون‌های FSH و LH، باعث تحریک تخمک‌گذاری در زن میشود.
متفورمین
درصورتی که کلومیفن مفید نباشد، متفورمین ممکن است کمک‌کننده باشد؛ به ویژه در زنان مبتلا به PCOS که دچار مقاومت به انسولین هستند.
گنادوتروپین منوپاز انسانی (hMG)
این دارو محتوی دو هورمون FSH و LH است که برای تحریک تخمک‌گذاری ضرورت دارند؛ درصورتی که فرد به دلیل اشکالی در غده هیپوفیز قادر به باروری نباشد، این دارو ممکن است به شکل تزریقی برایش تجویز شود.
هورمون تحریک کننده فولیکولی
این هورمون از غده هیپوفیز ترشح شده و باعث تحریک تخمدان‌ها برای ترشح استروژن میشود. استروژن در ادامه می‌تواند باعث تحریک تخمک‌گذاری در تخمدان‌ها شود.
آنالوگ‌های(Gn-RH )
این دارو در زنانی که تخمک‌گذاری پیش از موعد دارند- قبل از این که فولیکول رشدش کامل شود در طول درمان با hmG داده میشود.
بروموکریپتین
این دارو ترشح پرولاکتین را مها رمی‌کند. این روش از روش‌های کمک باروری است که این هورمون در زمان شیردهی و پس از بارداری به تحریک ترشح شیر از پستا‌ن‌ها در زنان کمک می‌کند. در صورتی که این هورمون در خارج از این زمان ترشح شود، می‌تواند باعث به هم خوردن سیکل قاعدگی و مهار تخمک‌گذاری و درنهایت ناباروری شود.
درمان‌های جراحی
درصورتی که لوله‌های فالوپ- لوله‌هایی که تخمدان را به رحم مرتبط می‌کنند بسته باشند، انجام جراحی ترمیمی برای کمک به باروری می‌تواند مفید باشد.
زنان مبتلا به اندومتریوز( رشد غیرطبیعی بافت رحم در نقاط دیگر بدن) می‌توانند تحت جراحی لاپاروسکوپی قرار بگیرند. در این جراحی شکاف کوچکی بر روی شکم ایجاد شده و از طریق یک دوربین محوطه شکم بر روی مانیتور روبه‌روی جراح نشان داده میشود و بدین ترتیب جراح می‌تواند اندومتریوز را جراحی کند.
روش‌های کمک باروری
در ادامه راه‌هایی توضیح داده میشود که با عنوان روش‌های کمک باروری شناخته می‌شوند:
IUI
در زمان تخمک‌گذاری، یک کاتتر از طریق دهانه رحم وارد رحم میشود تا اسپرم به طور مستقیم وارد رحم شود. این اسپرم درون مایع شست‌وشو داده شده و بهترین اسپرمی است که جدا شده است.
در این حالت ممکن است زن مقدار کمی هورمون تحریک‌کننده تخمک‌گذاری دریافت کند. این روش بیشتر زمانی استفاده میشود که تعداد اسپرم‌های مرد کم باشد، به خوبی حرکت نکنند و یا ناباروری علت شناخته‌شده‌ای نداشته باشد. همچنین این روش برای مردانی که اختلال نعوظ شدید دارند هم می‌تواند مفید باشد.
IVF
در این روش کمک باروری اسپرم و تخمک خارج از بدن زن و در محیط آزمایشگاهی در کنار یکدیگر قرار گرفته و می‌توانند با یکدیگر لقاح یابند و سپس سلول تخم حاصل از لقاح به درون بدن زن وارد میشود. گاها این سلول تخم برای چندین سال فریز میشود.
ICSI
در این روش اسپرم به طور مستقیم در طی روش IVF به درون سلول تخمک تزریق میشود. این کار سبب میشود احتمال باروری در مردانی که اسپرم کمی دارند، به میزان قابل توجهی بالا برود.
اهدای اسپرم یا تخمک
در صورتی که اسپرم یا تخمک کیفیت لازم برای باروری را نداشته باشند، می‌توان از اسپرم یا تخمک‌های اهدایی استفاده کرد. در این حالت بارداری اغلب با شیوه IVF پیش می‌رود.
نکته پایانی
برای زوجینی که در پی بارداری هستند اما در این مسیر دچار مشکل می‌شوند، امروزه روش‌های کمک باروری متنوعی دردسترس است. در سال 1978 اولین فرد حاصل از IVF به دنیا آمد. تا قبل از سال 2014 حدود 5 میلیون نفر با کمک روش IVF به دنیا آمدند.
با پیشرفت علم پزشکی و روش‌های کمک باروری مشکل نازایی در بسیاری از زوجین به امری قابل درمان تبدیل شده است و درصد موفقیت و امنیت این روش‌ها روز به روز درحال بهبود است.
شما می‌توانید با استفاده از سامانه طبینجا به صورت آنلاین از متخصص زنان و زایمان ما مشاوره بگیرید.
