برجستگی و جوش روی زبان نشانه چیست؟

پاپیلاهای قارچی شکل، برجستگی‌های کوچکی هستند که در بالا و کناره‌های زبان شما قرار دارند. پاپیلای زبان هم رنگ بقیه زبان شما بوده و در شرایط عادی، قابل توجه نیستند. وجود این برجستگی‌های کوچک روی زبان شما به آن بافت زبر و خشنی می‌دهد که به شما در غذا خوردن کمک می‌کند. علاوه بر کمک به غذا خوردن، پاپیلاها همچنین حاوی جوانه‌های چشایی و حسگرهای دمایی هستند.

پاپیلاها به دلایل مختلفی می‌توانند بزرگ شده و شبیه به جوش روی زبان شوند. البته بیشتر اوقات، این دلایل جدی نیستند. اما اگر این برآمدگی‌ها دائمی بوده یا در حال رشد و گسترش هستند یا خوردن را برای شما دشوار می‌کنند، بهتر است با یک پزشک در میان گذاشته شوند. برای این منظور می‌توانید با استفاده از سامانه نوبت دهی آنلاین طبینجا نسبت به دریافت نوبت و یا مشاوره آنلاین از پزشکان متخصص اقدام کنید.

انواع برآمدگی و جوش روی زبان

دلایل بسیاری برای ایجاد جوش روی زبان وجود دارد که از آن جمله میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

برآمدگی‌های موقت (پاپیلیت زبانی گذرا)

تقریباً نیمی از ما در برخی مواقع دچار جوش‌های ریز روی زبان خود می‌شویم که با عنوان برآمدگی‌های دروغی (پاپیلیت زبانی گذرا) هم شناخته می‌شوند. این برجستگی‌های کوچک سفید یا قرمز زمانی ایجاد می‌شوند که پاپیلاها تحریک شده و کمی متورم گردند. علت بروز این اتفاق چندان واضح نیست، اما ممکن است مربوط به استرس، هورمون‌ها یا مصرف غذاهای خاص باشد. اگرچه ممکن است این وضعیت ناراحت کننده باشد، اما این برجستگی‌های ریز روی زبان چندان جدی نیستند و معمولاً بدون درمان و در عرض چند روز برطرف می‌شوند. با این حال، جوش روی زبان می‌تواند عود کننده باشد.

پاپیلیت زبانی حاد بیشتر در بین کودکان شایع است و احتمال مسری بودن در میان آنها وجود دارد. این شرایط می‌تواند با تب و تورم غدد همراه بوده و گاهی اوقات با عفونت ویروسی همراه است. به طور کلی این وضعیت نیازی به درمان ندارد و ظرف دو هفته برطرف می‌شود، اما احتمال عود کردن برای آن وجود دارد. استفاده از آب نمک یا مصرف غذاهای سرد و نرم ممکن است تا حدی تسکین دهنده باشند.

تب مخملک

تب اسکارلت می‌تواند منجر به ایجاد ظاهری با نمای “زبان توت فرنگی” شود. این وضعیت زبان را قرمز، متورم و دچار برآمدگی می‌کند. این عفونت باکتریایی همچنین می‌تواند باعث بثورات پوستی و تب شود. تب اسکارلت معمولاً خفیف بوده و با آنتی بیوتیک قابل درمان است. عوارض نادر آن شامل ذات الریه، تب روماتیسمی و بیماری کلیوی است. بیماری مخملک بسیار مسری است بنابراین باید جدی گرفته شود.

سیفلیس

سیفلیس یک عفونت مقاربتی (STI) است. معمولاً با یک زخم کوچک بدون درد شروع می‌شود که به راحتی قابل دفع است. زخم اولیه با بثورات همراه است. با پیشرفت بیماری زخم‌های بیشتری بصورت گهگاه ایجاد می‌شوند. در مراحل اولیه، سفلیس به راحتی با آنتی بیوتیک‌ها درمان می‌شود. در مراحل ثانویه، ممکن است زخم در دهان و زبان ظاهر شده و در صورت عدم درمان این زخم‌ها می‌توانند منجر به عوارض جدی و حتی مرگ شوند.

پاپیلوم سنگفرشی

پاپیلوم سنگفرشی با ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) در ارتباط است. این نوع جوش روی زبان معمولاً یک برجستگی تنها و نامنظم است که میتوان آن را با جراحی یا با لیزر درمان کرد. هیچ درمانی برای HPV وجود ندارد، اما علائم فردی آن را میتوان برطرف نمود. برای مطالعه بیشتر مقاله سرطان دهان ناشی از ویروس hpv را مطالعه کنید.

گلوسیت

گلوسیت زمانی رخ میدهد که التهاب باعث می‌شود زبان شما صاف به نظر برسد، نه با برآمدگی. این ممکن است نتیجه دلایل مختلفی از جمله واکنش آلرژیک، سیگار کشیدن و سایر عوامل تحریک کننده یا عفونت باشد. درمان بستگی به علت آن دارد. اگر گلوسیت مداوم یا عود کننده است به پزشک خود مراجعه کنید.

آفت دهان

آفت دهان می‌توانند در هر نقطه از دهان، از جمله زیر زبان ایجاد شوند. علت این زخم‌های دردناک و قرمز ناشناخته است اما خوشبختانه، مسری نیستند. مسکن‌های بدون نسخه ممکن است علائم آن را تسکین دهند. زخم‌های گوشتی ناشی از آفت دهان معمولاً در عرض 10 روز و بدون درمان بهبود می‌یابند. برای مطالعه بیشتر مقاله درمان آفت دهان را مطالعه کنید. در صورتی که این جوش روی زبان مداوم بوده، همراه با تب یا به اندازه‌ای بد باشد که قادر به مصرف غذا یا نوشیدنی نباشید، بهتر است به پزشک خود مراجعه کنید. درمانهای موضعی قوی با نسخه ممکن است کمک کننده باشد.

سرطان دهان

اکثر برجستگی‌ها و جوش روی زبان جدی نیستند، اما برخی از آنها سرطانی هستند. برآمدگی‌های سرطانی معمولاً در دو طرف زبان ظاهر می‌شوند تا در بالای آن. شایع‌ترین نوع سرطانی که روی زبان ایجاد می‌شود، سرطان سلول سنگفرشی است.

سرطان زبان در قسمت جلویی زبان ظاهر می‌شود. این توده ممکن است خاکستری، صورتی یا قرمز باشد. لمس آن ممکن است باعث خونریزی شود. برای کسب اطلاعات بیشتر مقاله علائم سرطان دهان را مطالعه کنید.
سرطان همچنین می‌تواند در پشت یا قاعده زبان ایجاد شود. ممکن است تشخیص آن سخت‌تر باشد، به خصوص به این دلیل که در ابتدا هیچ دردی وجود ندارد و ممکن است با پیشرفت آن دردناک شود.
در صورت مشکوک بودن به سرطان، احتمالاً پزشک از بافت زبان برای معاینه زیر میکروسکوپ نمونه برداری می‌کند. بسته به نوع و مرحله سرطان، گزینه‌های درمانی شامل جراحی، شیمی درمانی و پرتو درمانی وجود دارد.

فیبروم تروماتیک

فیبروم تروماتیک یک برجستگی صاف و صورتی رنگ روی زبان است که در اثر تحریک مزمن ایجاد می‌شود. تشخیص آن دشوار بوده، بنابراین نمونه برداری از آن معمولاً ضروری خواهد بود. در صورت لزوم، میتوان بافت رشد یافته را از طریق جراحی حذف نمود.

تبخال دهانی

تبخال یک عفونت ویروسی شایع است که برخی از افراد مبتلا به آن هرگز علائمی را تجربه نمی‌کنند. با این حال، اغلب افراد هر از گاهی در اطراف بینی یا دهان خود دچار تاول‌های سرماخوردگی می‌شوند.
برخی افراد نیز دچار تاول‌های به شکل جوش روی زبان یا لثه می‌شوند. این تاول‌ها می‌توانند بسیار دردناک باشند و ممکن است یک هفته یا بیشتر طول بکشند.
تبخال دهانی مسری است و می تواند از طریق بزاق، تماس مستقیم با ناحیه آلوده یا تماس با مخاط دهان و زبان گسترش یابد. انتشار آن حتی در زمان بی علامت بودن نیز ممکن است رخ دهد.

آلرژی

عدم تحمل غذایی و واکنشهای آلرژیک ممکن است باعث ایجاد تاول روی زبان و جوش در زبان یا متورم شدن آن شوند. تورم ناگهانی و فوری کل زبان می‌تواند نشانه واکنش خطرناکی باشد که به آنافیلاکسی معروف است.

برفک دهان

برفک دهان یک عفونت قارچی در دهان است. مخمر نوعی قارچ است که معمولاً در مکان‌های مرطوب و تاریک رشد می‌کند. برفک دهان در نوزادان، به ویژه نوزادان تازه متولد شده بیشتر ایجاد می‌شود. اکثر افراد مبتلا به برفک دهان معمولاً متوجه لکه‌های سفید خشن روی زبان یا لب می‌شوند. اغلب قرمزی و زخم در دهان نیز وجود دارد.

کیست‌های لنفوپیتلیال

این کیست‌های زرد نرم معمولاً در زیر زبان ظاهر می‌شوند. علت آنها مشخص نیست کیست‌ها خوش خیم هستند و با جراحی قابل برداشتن هستند.

درمان جوش روی زبان

اگر چه علت وجود دانه‌های قرمز در انتهای زبان ، تحریک و کمی تورم پاپیلاها است اما علت بروز این اتفاق همیشه مشخص نیست و ممکن است به استرس، هورمون‌ها یا غذاهای خاصی مرتبط باشد. علی رغم ناراحت کننده بودن این شرایط، این برجستگی‌ها جدی نبوده و معمولا بدون درمان و در عرض چند روز برطرف می‌شوند.

درمان به علت ایجاد کننده جوش روی زبان بستگی خواهد داشت. داروهای ضد قارچی یک گزینه درمانی برای برفک دهان هستند در حالی که اکثر عفونت‌های باکتریایی به آنتی بیوتیک نیاز دارند.
برخی از شرایط مانند پاپیلیت زبانی به خودی خود برطرف می‌شوند اما تبخال قابل درمان نبوده و داروهای ضد ویروسی می‌توانند از شیوع بیشتر بیماری جلوگیری کنند.
بسیاری از بیماری‌ها می‌توانند سیستم ایمنی بدن را ضعیف کرده و احتمال ایجاد برآمدگی زبان را افزایش دهند، بنابراین درمان ممکن است شامل آزمایش سایر بیماری‌ها مانند دیابت نیز باشد. مدیریت صحیح این شرایط می‌تواند خطر بازگشت جوش روی زبان را کاهش دهند.

درمان خانگی جوش‌های روی زبان

• تا زمانی که جوش‌های روی زبان از بین بروند، از مصرف غذاهای اسیدی و تند اجتناب کنید.
• مقدار زیادی آب بنوشید.
• آب نمک گرم و جوش شیرین به طور منظم غرغره کنید.
• از داروهای موضعی بدون نسخه برای کاهش درد استفاده کنید، مانند داروهای ضد زخم یا ژل‌های بی حسی دهان.
• تا زمانی که برجستگی روی زبان از بین نرفته‌اند، از مصرف دهانشویه‌های حاوی الکل خودداری کنید.
• تا زمان درمان شدن کامل از جویدن آدامس خودداری کنید زیرا باعث تحریک بیشتر می‌شود.
• استرس را از خود دور کنید زیرا یک عامل مهم در بروز برجستگی‌ها و جوش‌های زبان و دهان است

پیشنهاد مطالعه : چسبندگی زبان | دلایل بریده بریده شدن زبان

منبع

چنانچه نسبت به جوش روی زبان در خود نگران هستید می‌توانید با دندانپزشکان طبینجا مشورت نمایید.

سوالات متداول در مورد برجستگی و جوش روی زبان

در صورت مواجهه با جوش و برجستگی روی زبان به چه دکتری باید مراجعه کنیم؟

در صورت مشاهده جوش و برجستگی روی زبان می‌توانید به یکی از متخصصان بیماری دهان و دندان، متخصص گوش و حلق و بینی، متخصص داخلی و یا دندانپزشک مراجعه کنید.

آیا درمان‌های گیاهی برای جوش زبان تاثیر دارد؟

بله برخی از درمان‌های گیاهی می‌تواند در تسکین و بهبود این بیماری تاثیر گذار باشد اما در صورت مشاهده علائم جدی باید باید حتما به پزشک مراجعه کنید.

چه درمان گیاهی برای درمان جوش روی زبان موثر است؟

بعضی از درمان‌های گیاهی شامل آلوئه ورا، زردچوبه، عسل، شیرین بیان و بابونه است

آیا امکان جوش زدن دهان بعد از مراجعه به دندان پزشکی وجود دارد؟

بله امکان ابتلا به جوش زبان و لثه بعد از دندان پزشکی وجود دارد و نهایتا تا یک هفته بعد باید برطرف شود.