رابطه جنسی آخرین اتحاد ذهن و بدن است. اولین نشانه های بیماری های جسمانی بصورت نارضایتی جنسی رخ می دهد. اما در هنگام بررسی علت این عدم رضایت از رابطه زناشویی معمولا مورد پرسش قرار نمی گیرند. با این حال نمی توان تاثیرگذاری رضایت جنسی در کیفیت زندگی مشترک نادیده گرفت.
اما بایستی گفت که برخی از بیماری های جسمانی بطور روشن به عنوان عاملی بالقوه برای اختلال عملکرد جنسی شناخته شده اند از جمله بیماریهای عصبی، غدد درون ریز، قلب و عروق و لگن. در این میان اگر چه شرایط مزمنی مانند سرطان پستان، آرتریت روماتوئید، پسوریازیس و غیره یک بیماری حاد به شمار نمی روند اما در زمره موارد تاثیرگذار بر روی رضایت زناشویی قرار می گیرند.
پیشنهاد مطالعه: رابطه‌ی جنسی کینکی
اختلال جنسی چیست؟
اختلال عملکرد جنسی می تواند شامل هر مشکلی باشد که باعث عدم رضایت از زندگی زناشویی می شود. حدود 43 درصد از زنان و 31 درصد از مردان درجاتی از اختلال عملکرد جنسی را گزارش می کنند.
اختلال روابط زناشویی
اختلال عملکرد جنسی مشکلی است که می تواند در هر مرحله از چرخه واکنش جنسی رخ دهد و باعث نارضایتی جنسی شود.
چرخه واکنش جنسی به طور معمول شامل چهار مرحله هیجان، فلات، ارگاسم و ثبات است. اشتیاق و برانگیختگی هر دو بخشی از مرحله هیجان پاسخ جنسی هستند. این مهم است که بدانیم زنان همیشه این مراحل را به ترتیب طی نمی کنند.
در حالی که تحقیقات نشان می دهد که اختلال عملکرد جنسی شایع است، بسیاری از مردم تمایلی به مطرح کردن این مورد با مشاور یا پزشک ندارند. از آنجا که گزینه های درمانی در دسترس است، شما باید نگرانی های خود را با شریک زندگی خود یا پزشک در میان بگذارید.
انواع اختلالات جنسی
اختلالات جنسی به طور کلی به چهار دسته طبقه بندی می شوند:
اختلالات میل جنسی:
عدم میل جنسی یا علاقه به رابطه جنسی که با عنوان کاهش میل جنسی هم شناخته می شود. سطوح پایین استروژن و تستوسترون می تواند باعث کاهش میل جنسی شوند، همچنین تغییرات هورمونی، شرایط پزشکی (مانند دیابت و بیماری های قلبی)، مشکلات روابط، بازدارندگی های جنسی، خستگی، ترس، افسردگی و اضطراب و سایر موارد از این دست هستند.
اختلالات برانگیختگی:
ناتوانی در تحریک فیزیکی یا تحریک در طول فعالیت جنسی. این اختلالات باعث می شود که تحریک جسمانی در حین فعالیت جنسی دشوار یا غیرممکن شود که می تواند در مردان و زنان رخ دهد. شایع ترین نوع آن در مردان اختلال نعوظ است. هنگامی که فردی دارای اختلال برانگیختگی است، ممکن است به فعالیت جنسی علاقه داشته باشد، اما نتواند از آن رضایت جسمی دریافت کند.
اختلالات ارگاسم:
تاخیر یا عدم وجود ارگاسم (اوج) یکی از مشکلات شایع در زنان است، اما ممکن است در مردان نیز رخ دهد. درد در هنگام فعالیت جنسی، استرس، خستگی، تغییرات هورمونی و کاهش میل جنسی همه می توانند منجر به تاخیر یا عدم وجود ارگاسم شوند.
اختلالات درد:
این موارد شامل درد هنگام رابطه جنسی می شوند که می تواند بر مردان و زنان تأثیر بگذارد. در زنان، درد ممکن است به دلیل خشکی واژن، واژینیسموس (وضعیتی که بر عضلات واژن تأثیر می گذارد)، عفونت های مجاری ادراری (UTIs)، تغییرات هورمونی در دوران یائسگی و سایر شرایط ایجاد شود. در مردان، درد هنگام رابطه جنسی ممکن است ناشی از بیماری پیرونی (آسیب فیزیکی به آلت تناسلی)، عفونت هایی مانند UTI، پروستاتیت و عفونت های مخمری، تبخال تناسلی و بیماری های پوستی باشد.(1)
زوجین در معرض خطر
اختلال عملکرد جنسی می تواند بر هر سنی تأثیر بگذارد. با این وجود در افراد بالای 40 سال شایع تر است زیرا اغلب با کاهش سلامت مرتبط با افزایش سن مرتبط است.
علائم اختلال جنسی
در مردان:
- ناتوانی در دستیابی یا حفظ نعوظ (آلت تناسلی سخت) مناسب برای دخول (اختلال نعوظ)
- نداشتن انزال یا تاخیر در آن با وجود تحریک جنسی کافی (انزال تاخیری)
- ناتوانی در کنترل زمان انزال (زود انزالی یا انزال زودرس)
- توانایی رسیدن به ارگاسم فقط در هنگام خودارضایی یا در حین رابطه دهانی
- توانایی رسیدن به ارگاسم تنها در شرایطی که عجیب یا ممنوع، مانند فتیش
- نعوظ مداوم بدون ارتباط با میل جنسی
در زنان:
- ناتوانی در رسیدن به ارگاسم
- خشکی واژن یا روانکاری نامناسب واژن قبل و حین مقاربت
- ناتوانی در شل شدن ماهیچه های واژن به اندازه ای که اجازه مقاربت را بدهد.
- دیسپارونی یا درد هنگام رابطه جنسی که ممکن است به دلیل اسپاسم عضله واژن یا التهاب فرج (ولوودینیا) باشد.
در مردان و زنان:
- عدم علاقه یا میل به رابطه جنسی
- ناتوانی در برانگیخته شدن
- درد هنگام رابطه جنسی
علل نارضایتی جنسی
علل جسمی
بسیاری از شرایط جسمانی و یا پزشکی می توانند باعث اختلال در عملکرد جنسی شوند. این شرایط شامل دیابت، بیماری های قلبی و عروقی (عروق خونی)، اختلالات عصبی، عدم تعادل هورمونی، بیماریهای مزمن مانند نارسایی کلیه یا کبد و اعتیاد به الکل و سوء مصرف مواد است. علاوه بر این، عوارض جانبی برخی داروها، از جمله برخی داروهای ضد افسردگی، می توانند بر عملکرد و رضایت جنسی تأثیر بگذارند.
علل روانشناختی
مواردی از اختلالات روانی که روی روابط زناشویی تاثیر گذارند شامل استرس و اضطراب ناشی از کار، نگرانی در مورد عملکرد جنسی، مشکلات زناشویی یا رابطه ای، افسردگی، احساس گناه، نگرانی در مورد تصویر بدن و اثرات ضربه های جنسی گذشته می شود.
داروهای تاثیر گذار روی نارضایتی جنسی
برخی از داروهای تجویزی و حتی داروهای بدون نسخه می توانند بر عملکرد جنسی تأثیر بگذارند. برخی از داروها می توانند بر میل جنسی و برخی دیگر بر توانایی برانگیختن یا رسیدن به ارگاسم تأثیر بگذارند. هنگامی که فرد از چندین دارو استفاده می کند، خطر عوارض جنسی افزایش می یابد.
عدم رضایت از رابطه جنسی تحت تاثیر مصرف داروهای زیر گزارش شده است:
1) داروهای بدون نسخه
برخی از آنتی هیستامین ها و ضد احتقان های بدون نسخه می توانند باعث اختلال نعوظ یا مشکلات انزالی شوند.
2) داروهای ضد افسردگی
- داروهای ضدافسردگی سه حلقه ای شامل آمی تریپتیلین (ایلاویل)، دوکسپین (سینکوان)، ایمی پرامین (توفرانیل) و نورتریپتیلین (آونتیل، پاملور)
- مهار کننده های مونوآمین اکسیداز (MAOIs)، از جمله فنلزین (ناردیل) و ترانیل سایپرومین (پارنات)
- داروهای ضد روان پریشی، از جمله تیوریدازین (ملاریل)، تیوتیکسن (ناوان) و هالوپریدول (هالدول)
- داروهای ضد شیدایی مانند لیتیوم کربنات (اسکالیت، لیتوبید)
- مهار کننده های بازجذب سروتونین (SSRIs) مانند فلوکستین (پروزاک)، سرترالین (زولوفت) و پاروکستین (پاکسیل).
داروهای زیر ممکن است باعث اختلال نعوظ شوند:
3) داروهای ضد فشار خون
- دیورتیک ها، از جمله اسپیرونولاکتون (آلداکتون) و تیازیدها (دیوریل و غیره)
- داروهای تمرکز از جمله متیل دوپا (آلدومت) و رزرپین (سرپازیل)
- مسدود کننده های آدرنرژیک شامل پرازوسین و ترازوسین (هیترین)
- مسدود کننده های بتا آدرنرژیک، از جمله پروپرانولول (ایندرال) و متوپرولول (لوپرسور)
داروهای زیر ممکن است میل جنسی را کاهش دهد:
4) هورمون ها
- لوپرولاید (لوپرون)
- گوسرلین (زولادکس)
تشخیص اختلال عملکرد جنسی
در بیشتر موارد، شما قادر به تشخیص مانعی در لذت بردن از رابطه جنسی یا نارضایتی جنسی همسر خود خواهید شد. پزشکان با بررسی علائم و سابقه بالینی سعی در تشخیص علت عدم رضایت زناشویی خواهند کرد. پزشک ممکن است آزمایشات تشخیصی را برای رد مشکلات پزشکی که ممکن است باعث اختلال جنسی شوند، از شما درخواست نماید. به طور معمول آزمایشات نقش بسیار محدودی در تشخیص اختلالات جنسی ایفا می کند.
ارزیابی معیارها در مورد رابطه جنسی و سایر عوامل احتمالی مانند ترس، اضطراب، آسیب های جنسی گذشته یا سوء استفاده جنسی، نگرانی های مربوط به رابطه زناشویی، داروها، سوء مصرف الکل یا مواد مخدر و غیره به پزشک در تشخیص علت اصلی نارضایتی جنسی کمک خواهند کرد.
درمان اختلالات زناشویی
بسیاری از انواع اختلالات زناشویی را می توان با درمان مشکلات جسمی یا روانی زمینه ای برطرف کرد. سایر استراتژی های درمان اختلالات زناشویی عبارتند از:
1) دارو
هنگامی که یک دارو علت اختلال جنسی شناخته می شود، تغییر دارو ممکن است کمک کننده باشد. مردان و زنان مبتلا به کمبود هورمون ممکن است از تزریق هورمون، قرص یا کرم استفاده کنند.
برای مردان، داروها، از جمله سیلدنافیل (ویاگرا)، تادالافیل (سیالیس)، وردنافیل (لویترا، استاکسین) و آوانافیل (سانترا) می توانند با افزایش جریان خون در آلت تناسلی به بهبود عملکرد جنسی کمک کنند.
برای زنان، می توان از گزینه های هورمونی مانند استروژن و تستوسترون استفاده کرد (اگرچه این داروها برای این منظور تأیید نشده اند). در زنان قبل از یائسگی، دو دارو وجود دارد که توسط FDA برای درمان کاهش میل جنسی تأیید شده است، از جمله فلیبانسرین و برملانوتید.
2) کمک های مکانیکی
کمک هایی مانند دستگاه های وکیوم و کاشت آلت تناسلی ممکن است به مردان مبتلا به اختلال نعوظ (ناتوانی در دستیابی یا حفظ نعوظ) کمک کند.
همچنین دستگاه وکیوم برای استفاده در زنان نیز تأیید شده است، اما می تواند گران باشد. داروهای گشاد کننده ممکن است به زنانی که تنگ شدن واژن را تجربه می کنند کمک کند. دستگاههایی مانند ویبراتورها می توانند به بهبود لذت جنسی و اوج کمک کنند.
3) سکس تراپی
یک مشاوره جنسی می تواند برای افرادی که دچار نارضایتی جنسی شده اند و توسط پزشکان بالینی مشکلات آنها قابل حل نبوده، روش های درمانی ارائه دهد. سکس تراپیست ها اغلب مشاوران زناشویی خوبی هستند که به منظور بهبود روابط زناشویی و اوج لذت جنسی، راهکارهای درمانی ارائه می کنند.
4) درمان های رفتاری
درمان های رفتاری شامل تکنیک های مختلف، از جمله بینش در مورد رفتارهای مضر در رابطه، یا تکنیک هایی مانند خود تحریکی برای درمان مشکلات برانگیختگی و یا ارگاسم است.
5) روان درمانی
درمان با یک مشاور آموزش دیده می تواند به شما در درمان آسیب های جنسی گذشته، احساس اضطراب، ترس، احساس گناه و تصویر بد بدن کمک کند. همه این عوامل ممکن است بر عملکرد جنسی تأثیر بگذارد.
6) آموزش و ارتباط
آموزش جنسی و رفتارها و واکنشهای جنسی ممکن است به شما کمک کند بر نگرانی های مربوط به عملکرد جنسی خود غلبه کنید. گفتگوی آزاد با شریک جنسی در مورد نیازها و نگرانی های شما نیز در غلبه بر بسیاری از موانع زندگی جنسی سالم کمک می کند.
آیا اختلال جنسی قابل درمان است؟
موفقیت درمان نارضایتی جنسی بستگی به علت زمینه ای مشکل دارد. بهتر است بدانید که اختلال عملکرد خفیف که مربوط به استرس، ترس یا اضطراب است، اغلب می تواند با مشاوره، آموزش و بهبود ارتباط بین زوجین با موفقیت درمان شود. برای بهبود سلامت جنسی، انگیزه داشتن و مشارکت فعال در جلسه های درمانی شما با پزشک از اهمیت ویژه ای برخوردار است.(2)
اگر برای درمان نارضایتی جنسی خود نیاز به کمک دارید می توانید با روانشناسان طبینجا در این باره مشورت نمایید.
