هورمون پرولاکتین یا شیر ساز یکی از هورمونهای تولیدی از غده هیپوفیز است که در طی دوران بارداری میزان آن در بدن مادر افزایش یافته و بعد از تولد نوزاد و با مکیدن سینه عمل ترشح شیر از سینه آغاز می شود. اما اعمال هورمون پرولاکتین به همین جا ختم نمی شود. پرولاکتین در بدن مردان و زنان و در سنین مختلف می تواند عملکردهای متفاوتی را انجام دهد.
پرولاکتین خون چیست؟
هورمون پرولاکتین علاوه بر تولید شیر می تواند بر روی عملکرد سیستم ایمنی بدن، متابولیسم و پانکراس تاثیر بگذارد. ترشح این هورمون بدنبال تغییرات ریتم شبانه روزی تنظیم شده و در هنگام آزمایش خون لحاظ می گردند. این تغییرات شامل ترشح حداکثری در طی خواب و کاهش حداقلی در طول ساعات 10 صبح تا 12 ظهر هستند. همچنین شرایطی مانند غذا خوردن، استرس، بارداری و تحریک سینه با لمس یا ضربه می توانند باعث افزایش ترشح آن گردند.
پرولاکتین بالا نشانه چیست؟
افزایش پرولاکتین در بدن که با عنوان پرولاکتینما شناخته می شود شرایطی است که در آن مقادیر نرمال پرولاکتین خون از حد مجاز فراتر رفته و اثرات متغیری را بر روی بدن ایجاد نماید. اگرچه پرولاکتین بالا در میان زنان شایعتر است ولی مردان و کودکان نیز ممکن است دچار برخی از علائم ناشی از آن گردند.
علت پرولاکتین بالا
دلایل بسیاری باعث بالا رفتن پرولاکتین می شوند از جمله:
- کم کاری غده تیروئید
- بیماری های مزمن کلیوی و کبد
- تومورهای غده هیپوفیز
- ضربه، آسیب به قفسه سینه و بیماری زونا
- بیماری کوشینگ
- عوارض ناشی از مصرف داروهایی مانند کلسیم بلوکرها و متیل دوپا، متوکلوپیرامید، هالوپیدرول، برخی از دارهای زخم معده و غیره.
علائم پرولاکتین بالا
یکی از عمده اثرات ناشی از بالا بودن پرولاکتین خون ، مشکلات جنسی بر روی زنان و مردان، ناباروری، کاهش میل جنسی و کاهش تراکم استخوانی است ولی قادر به تاثیر بر روی عملکرد سایر ارگان های بدن نیز می باشند.
برخی از علائم بالا بودن پرولاکتین در زنان عبارتند از:
- خشکی واژن
- درد در هنگام رابطه جنسی
- مشکلات قاعدگی مانند بی نظمی در قاعدگی یا عادات ماهیانه از دست رفته در دختران مجرد
- ترشحات شیری از سینه علی رغم بارداری
- گرگرفتگی
- آکنه
- افزایش حجم توده بدن و موهای زائد (هیرسوتیسم)
برخی از علائم بالا بودن پرولاکتین در مردان عبارتند از:
- کاهش موهای بدن
- مشکلات نعوظ مانند عدم انزال و حفظ نعوظ
- بزرگ شدن سینه ها یا ژنیکوماستی
سردرد، مشکلات بینایی و کم خونی از جمله مشکلاتی است که می تواند هر طیفی از افراد را به خود درگیر سازد.
پرولاکتین بالا و چاقی
بیشتر افراد مبتلا به چاقی که قادر به کنترل وزن خود با رژیم های سفت و سخت نیستند به نظر دارای مقادیر بالای پرولاکتین هستند که با بهبود آن تا حدودی قادر به کنترل این وضعیت خواهند بود. از آنجایی که هورمون پرولاکتین باعث تحریک اشتها و کمک به تولید شیر در مادران باردار می شود بنابراین می تواند حجم کالری بیشتری را وارد بدن کند. از طرفی کم کاری تیروئید که با بالا رفتن پرولاکتین در ارتباط است می تواند عامل بالقوه ای برای چاقی و اضافه وزن محسوب شود.
شما می توانید از طریق سامانه طبینجا بصورت آنلاین از متخصصین غدد ما نوبت بگیرید.
